De watervleermuis (Myotis daubentonii) is een middelgrote vleermuis met opvallend grote voeten, waarmee hij insecten van het wateroppervlak schept. Deze vleermuis jaagt meestal boven beschut water, zoals vijvers en langzaam stromende beken, en verblijft overdag in holtes van oude bomen of ondergrondse objecten. De soort heeft een voorkeur voor een waterrijk en bosrijk landschap met beschutting. En gebruikt vaak grotten, bunkers en kelders als winterverblijfplaatsen. Dit kennisdocument biedt gedetailleerde informatie over de watervleermuis, hun ecologie, leefwijze en de maatregelen die genomen kunnen worden om deze diersoort te beschermen.
Download het kennisdocument Watervleermuis Link opent in nieuw tabblad
Versie 1.0, juli 2017
De watervleermuis onderscheidt zich door zijn jachttechniek waarbij hij insecten direct van het wateroppervlak schept met zijn grote voeten. Hij jaagt meestal slechts een paar centimeters boven beschutte wateren, zoals vijvers en langzaam stromende beken.
Deze vleermuis kiest zijn jachtgebieden zorgvuldig uit. Hij houdt hierbij van rustige plekken zonder drijvende waterplanten, en nabij oude bomen die ook als verblijfplaatsen dienen. Zijn jacht begint vaak later op de avond dan bij andere vleermuizen, omdat hij pas actief wordt als het helemaal donker is. Tijdens de nacht maakt hij meestal één lange vlucht om voedsel te zoeken. In de winter trekt de watervleermuis zich terug naar vochtige, ondergrondse locaties zoals bunkers en grotten, waar hij in kleine groepjes overwintert. Deze plaatsen hebben een stabiel klimaat dat nodig is voor hun winterslaap. Het gedrag van de watervleermuis, zowel bij het jagen als bij het kiezen van winterverblijfplaatsen, laat zien hoe goed hij is aangepast aan zijn omgeving.
Watervleermuis, Saxifraga- Mark Zekhuis
In de kennisdocumenten Soorten staat informatie over onder andere de kenmerkende ecologische aspecten van beschermde diersoorten. Ook staat in de documenten welke maatregelen effectief zijn voor de bescherming van de diersoorten. De kennisdocumenten worden samen met provincies en ecologische experts ontwikkeld en actueel gehouden.
Inhoudelijke wijzigingen van een kennisdocument worden altijd bijgehouden in zogenoemde ‘release notes’. De release notes zijn als aparte download terug te vinden op deze pagina, onder het kennisdocument.
Wijzigingen die geen effect hebben op de inhoud, worden niet opgenomen in de release notes. Denk hierbij aan bijvoorbeeld taalcorrecties, beeldgebruik, bijschriften of opmaak gerelateerde wijzigingen.
Per 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. In het juridisch kader dat bij de Kennisdocumenten Soorten hoort, wordt inmiddels naar de nieuwe wet- en regelgeving verwezen. Dat is nog niet het geval voor alle kennisdocumenten zelf. Totdat wij alle kennisdocumenten hebben kunnen bijwerken, verzoeken wij u vriendelijk rekening te houden met eventuele verwijzingen naar het stelsel van de Wet natuurbescherming. Vooralsnog verwijzen wij u voor de meest actuele juridische kennis naar het juridisch kader.
Het juridisch kader, behorende bij de kennisdocumenten, geeft een overzicht van de juridische aspecten van soortenbescherming. Met de ingang van de Omgevingswet is het juridische kader aangepast naar de nieuwe wetgeving. Lees het Juridisch kader kennisdocumenten (versie 2.0, januari 2024)Deze link opent in een nieuw tabblad(bijgewerkt op 05-01-2024).
In verband met de overgang naar de nieuwe wetgeving blijft het juridisch kader onder de Wet natuurbescherming komende periode beschikbaar als naslagwerk. Dit is te downloaden op de pagina Juridisch kader.
De informatie en de ervaringen met het gebruik van de kennisdocumenten kunnen leiden tot aanpassingen in een volgende versie van de kennisdocumenten. BIJ12 zorgt ervoor dat de kennisdocumenten ongeveer eens in de 5 jaar worden geactualiseerd. Dit houdt in dat per soort of soortgroep experts uit de wetenschap en de praktijk de meest recente kennis en ontwikkelingen over de leefwijze en ecologie van het soort, bij elkaar brengen. Daarnaast wordt de wijze van onderzoek naar de soort en de mogelijkheden voor het mitigeren van negatieve effecten geactualiseerd, wanneer recente literatuur, inzichten of deskundigenoordeel hier aanleiding toe geven. De provincies stellen de geactualiseerde Kennisdocumenten vast.
De kennisdocumenten van gebouwbewonende soorten van stedelijk gebied worden aangepast. Op dit moment wordt het kennisdocument van de gewone grootoorvleermuis behandeld.
Naast de actualisatie van de huidige kennisdocumenten, wordt er een nieuw kennisdocument over de laatvlieger ontwikkeld.
Sinds de invoering van de Wet natuurbeschermingDeze link opent in een nieuw tabblad in 2017 ligt de bevoegdheid voor het verlenen van ontheffing en vrijstellingen voor activiteiten voor het overgrote deel bij de provincies. Zij hebben nu meer vrijheid voor de invulling van hun eigen natuurbeleid, waaronder de bescherming van planten- en diersoorten. Dit is onder de Omgevingswet niet veranderd. De kennisdocumenten zijn daarom beleidsarm opgesteld. Provincies maken voor het uitvoeren van hun beleid gebruik van de kennisdocumenten, bijvoorbeeld bij het verlenen van omgevingsvergunningen. Sinds de decentralisatie van het natuurbeleid beheert BIJ12 de kennisdocumenten.
Omgevingsvergunningsaanvragen en vrijstellingen kunnen worden ingediend bij de provincie. Voor juridische aspecten verwijzen wij u naar de provinciale verordeningenDeze link opent in een nieuw tabblad. Hier staan de verordeningen waarin de vrijstellingen zijn opgenomen.
Heeft u tekstuele vragen of suggesties of bent u op zoek naar een oudere versie? Stuur een e-mail naar kennisdocumenten@bij12.nlDeze link opent in een nieuw tabblad. Heeft u inhoudelijke vragen met betrekking tot de Omgevingswet of beoordeling van een aanvraag, dan vragen wij u contact op te nemen met de desbetreffende provincie en in enkele situaties met RVO.nl.
BIJ12 heeft het kennisdocument over de ruige dwergvleermuis vernieuwd. Het document uit 2017 is...
Lees meer
BIJ12 vernieuwt kennisdocument over de gewone dwergvleermuis.
Lees meer
In de schaduwen van onze bossen en velden leven de bunzing, hermelijn en wezel: kleine...
Lees meer
