Dit voorjaar bezochten zes verschillende wolven Nederland
Dit voorjaar stonden er met regelmaat berichten in de krant van doodgebeten of verwonde schapen, waarvan het vermoeden was dat een wolf de schuldige was. Standaard zijn van deze schapen monsters uit de bijtwonden genomen (zgn. swabmonsters) en in opdracht van BIJ12 (namens de provincies) onderzocht op het laboratorium van Wageningen Environmental Research (WENR). Daarbij werd op de eerste plaats de vraag beantwoord of het om een wolf ging of om een hond, en indien mogelijk werd bepaald waar die wolf precies vandaan kwam.
De monsters die positief waren voor wolf zijn de afgelopen maand onderzocht met een specifieke DNA-techniek, namelijk microsatellietanalyse. Populatie-geneticus Arjen de Groot van WENR: “Met deze techniek kunnen we achterhalen welk individu het betrof, wat het geslacht is, en waar het dier vandaan kwam. Deze methode vereist een betere kwaliteit DNA waardoor het niet in alle gevallen mogelijk was om tot een uitspraak te komen. Daarnaast is het voor de herkomst van een dier van belang dat het profiel van dit individu, of dat van de ouders of andere directe verwanten, al bekend is. Daarvoor werken we via het CEwolf-consortium samen met o.a. onze Duitse collega’s van onderzoekinstituut Senckenberg, die een database beheren met DNA-profielen van de Duitse wolvenroedels.”
Uit het onderzoek blijkt dat er dit voorjaar in totaal zes verschillende wolven in Nederland zijn geweest: 3 mannen en 3 vrouwen (inclusief de bekende wolf Naya met de halsbandzender). Drie schadegevallen in maart 2018 kunnen worden toegewezen aan een mannetje uit een roedel nabij Barnstorf (Nedersaksen). Via het CEwolf-consortium kon worden vastgesteld dat het hier ging om het jonge mannetje dat korte tijd later werd doodgereden nabij het Vlaamse Opoeteren. Een wolf die eind februari werd vastgesteld bij Bunschoten betrof zijn broer, en is dus afkomstig uit dezelfde Barnstorf-roedel.
In de provincies Overijssel, Drenthe en Gelderland was in maart en april een vrouwelijke wolf actief, eveneens afkomstig uit Nedersaksen, echter uit een andere roedel (Schneverdingen). In dezelfde periode was in een goeddeels overlappende regio (Overijssel, Drenthe en Groningen) een mannelijke wolf actief, waarvan de exacte herkomst niet kon worden achterhaald. Waarschijnlijk is zijn ouderlijk roedel nog niet of onvoldoende voor DNA bemonsterd zodat het nog niet in de database zit. De wolf die in april werd waargenomen in Friesland, betrof een wijfje uit een roedel nabij Daubitz (Saksen). “Of deze wolven nog steeds aanwezig zijn in Nederland is op dit moment niet duidelijk,” zegt ecoloog Hugh Jansman van WENR. “We kunnen met deze methode alleen terugkijken in de tijd en wolven zijn zeer nomadisch in de verkenningsfase.”
Afgesproken is met BIJ12 dat de monsters van schapenslachtoffers elke maand worden onderzocht op dader en dat per kwartaal deze monsters voor individu, geslacht en herkomstbepaling worden onderzocht. Deze individugerichte DNA-methode geeft meer inzicht in het aantal wolven dat in Nederland actief is, hun geslacht, en ook of er indicaties zijn dat een dier een bepaalde regio bestrijkt. Dit laatste is relevant voor bijvoorbeeld veehouders zodat zij rekening kunnen houden met de aanwezigheid van een wolf. “Maar,” zegt Hugh Jansman, “gezien de grote afstanden die wolven in korte tijd kunnen afleggen is daar nooit zekerheid over te geven.”
Op dit moment wordt gewerkt met het Draaiboek wolf, fase 1, die betrekking heeft op een incidentele zwerver. Deze zomer wordt door de overheden gewerkt aan het Draaiboek wolf voor de volgende fases waarin een wolf, een paar of een roedel zich vestigt in Nederland.