Europees Hof houdt zitting over PAS

Het Hof van Justitie van de Europese Unie in Luxemburg organiseerde 3 mei 2018 een zitting over het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Het Hof onderzoekt op verzoek van de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State of het PAS in overeenstemming is met de Europese Habitatrichtlijn.

In 2017 hebben MOB/Vereniging Leefmilieu en Werkgroep Behoud de Peel (WBdP) bij de Raad van State in een aantal beroepsprocedures aangevoerd dat het PAS in strijd is met de Europese Habitatrichtlijn. Vragen over de uitleg van een Europese richtlijn mag de afdeling bestuursrechtspraak niet zelf beantwoorden. Daarom heeft de afdeling bestuursrechtspraak prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie in Luxemburg.

Bezwaren MOB/WBdp
Volgens MOB/Vereniging Leefmilieu en Werkgroep Behoud de Peel (WBdP) wijkt het PAS op een aantal punten af van de Europese Habitatrichtlijn. Daarnaast heeft men bezwaar gemaakt tegen het feit dat in Nederland geen vergunningen nodig zijn om vee in de wei te laten grazen (beweiden) en landbouwgrond te bemesten. Ook zijn de organisaties van mening dat de effecten van herstelmaatregelen onvoldoende zijn.

Vragen over herstelmaatregelen en vergunningsplicht
De afdeling bestuursrechtspraak heeft het Hof van Justitie onder meer gevraagd of bepaalde elementen, zoals de PAS-herstelmaatregelen, terecht in de passende beoordeling van het PAS zijn betrokken. Ook wil men weten of de vrijstelling van de vergunningplicht voor activiteiten onder de grenswaarde en/of drempelwaarde in stand kan blijven. Daarnaast is gevraagd of de vrijstelling van de vergunningplicht voor beweiden en bemesten in stand kan blijven.

Reactie op gestelde vragen
Tijdens de zitting kregen alle betrokken partijen de tijd om mondeling een reactie te geven op de gestelde vragen. Naast MOB en WBdP waren de provincies Limburg, Gelderland en Brabant, de Nederlandse Staat, Denemarken en de Europese Commissie aanwezig. Volgens de regering is het PAS de beste aanpak voor de Habitatrichtlijn-doelen, terwijl onder voorwaarden economische ontwikkelingen ook nog mogelijk blijven. Het PAS voorkomt juist dat door stikstof verdere verslechtering van de natuur plaatsvindt en zorgt ervoor dat de natuur op termijn kan herstellen. Nederland kreeg tijdens de hoorzitting bijval van Denemarken. De Europese Commissie bracht in dat een algemene beoordeling als het PAS niet in strijd hoeft te zijn met de Habitatrichtlijn. Wel toonde de Europese Commissie zich kritisch over het feit dat toestemming wordt verleend voor nieuwe stikstofdepositie terwijl nog sprake is van overbelasting. Nederland zou volgens de Europese Commissie eerst iets moeten doen aan die overbelasting.

Hof van Justitie doet in najaar uitspraak
De afdeling bestuursrechtspraak heeft op dit moment ongeveer 200 zaken in behandeling waarin appellanten aanvoeren dat het PAS juridisch niet deugt. Die zaken gaan met name over natuurvergunningen en omgevingsvergunningen voor veehouderijen. De afdeling bestuursrechtspraak houdt de behandeling van deze zaken aan in afwachting van de beantwoording van de prejudiciële vragen door het Hof van Justitie. De Advocaat-Generaal bij het Hof van Justitie brengt op 12 juli advies uit. Dat advies zal richtinggevend zijn voor de uitspraak. Naar verwachting zal het Hof van Justitie in het najaar van 2018 uitspraak doen. Daarna zal de afdeling bestuursrechtspraak uitspraak doen in alle beroepen die nu worden aangehouden.