Natuurherstel in Gelderland weer een stap verder

Bron tekst en beeld: Nature Today

Veel natuurgebieden zouden wel een opknapbeurt kunnen gebruiken. Ze zijn verdroogd, aangetast door water- en luchtverontreiniging, of ze zijn versnipperd door ander grondgebruik ertussenin. Voor de belangrijkste natuurgebieden, de Natura 2000-gebieden, zijn PAS-herstelprogramma’s gemaakt.

PAS staat voor programmatische aanpak stikstof. Het idee achter de PAS is dat een groot deel van de huidige schade het gevolg is van de stikstof die de laatste decennia voortdurend neerdaalt. Bovendien is het zo dat een robuust ingericht natuurgebied beter bestand is tegen stikstofdepositie. Voor elk stikstofgevoelig Natura 2000-gebied is daarom een PAS-herstelprogramma opgesteld. Daarin worden de maatregelen beschreven die nodig zijn om het gebied te herstellen. Voorbeelden van PAS-herstelmaatregelen zijn het natter maken van een gebied, het dempen van watergangen en het inrichten van natuur door het verwijderen van voedselrijke bovengrond.

Er is voldoende geld voor dit programma, maar vóórdat natuurbeheerders en waterschappen het natuurherstel daadwerkelijk kunnen aanpakken, moet er veel geregeld worden. De provincie Gelderland heeft nu enkele flinke stappen in deze voorbereiding gemaakt.

Provinciaal Inpassingsplan

Om het Gelderse PAS-programma te kunnen uitvoeren, zijn in zes gebieden wijzigingen in het bestemmingsplan nodig. Dat is een gemeentelijke aangelegenheid, maar de gemeenten hebben aan de provincie gevraagd om dit over te nemen. Dit betreft het Binnenveld (gemeente Ede), De Bruuk (gemeente Berg en Dal), Lingegebied & Diefdijk Zuid (gemeente Lingewaal), Stelkampsveld (gemeente Lochem), Korenburgerveen en Willinks Weust (beide gemeente Winterswijk).

Gedeputeerde Staten van Gelderland heeft nu een zogenaamd provinciaal inpassingsplan (PIP) in procedure gebracht: een provinciaal bestemmingsplan waarin de nieuwe bestemming (bijvoorbeeld van agrarisch naar natuur) geregeld wordt. Na een uitgebreide inspraak- en besluitvormingsronde zullen Provinciale Staten het PIP vaststellen, naar verwachting in mei volgend jaar.

Samenwerking

Een goede waterhuishouding is de basis van een robuust natuurgebied. Wanneer gebufferd grondwater weer de plantenwortels bereiken kan, vermindert dat de verzuring van de bodem. Maar wanneer een natuurgebied natter wordt, hebben aan- en inliggende landbouwgronden daar last van. Daarvoor zijn verschillende oplossingen denkbaar: van ophogen tot aankopen en omvormen in natuur. Ook huizen kunnen last hebben van stijgend grondwater. Daarnaast moeten alle maatregelen in hun samenhang uitgewerkt worden tot een uitvoeringsgereed inrichtingsplan. Er moet dus een goed samenspel zijn tussen de provincie, die gronden kan aankopen, het waterschap, dat verantwoordelijk is voor de waterhuishouding, en de natuurbeheerder, die het natuurgebied gaat inrichten en beheren. Om de samenwerking tussen die partijen vorm te geven zijn nu overeenkomsten afgesloten. Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Waterschap Rijn en IJssel en provincie gaan in nauwe samenwerking aan de slag met het natuurherstel in de vijf Natura 2000-gebieden in de Achterhoek. Door de werkzaamheden samen voor te bereiden, in plaats van ieder voor zich, verloopt de voorbereiding efficiënter, effectiever en is goedkoper.

Het gaat om de vier Natura 2000-gebieden rond Winterswijk en het Stelkampsveld bij Lochem. Per gebied is één organisatie benoemd die alle overeengekomen werkzaamheden gaat coördineren. Voor Korenburgerveen en Wooldse Veen is dat Natuurmonumenten dat daar veel gronden in eigendom heeft. In Willinks Weust is Staatsbosbeheer de coördinerende partij. In Stelkampsveld en Bekendelle is dat Waterschap Rijn en IJssel. Uiterlijk 1 juli 2019 moet er voor elk gebied een gezamenlijk plan liggen voor het uitvoeren van de PAS-herstelmaatregelen. In 2020 kunnen de plannen dan uitgevoerd worden, en gaan de gebieden een nieuwe toekomst tegemoet.

Tekst: Willem Drok, Provincie Gelderland
Foto: Provincie Gelderland, Natura 2000-gebied Stelkampsveld, Bart Vastenhouw, Saxifraga

Lees ook het artikel over het provinciaal inpassingsplan van Stelkampsveld op deze website.