Nederland voorbeeld in Europa met uniek satelliet project
De vijf kustprovincies, provinciale uitvoeringsorganisatie BIJ12, Rijkswaterstaat, het Ministerie van LNV en het Ministerie van BZK hebben de handen ineen geslagen in een uniek project: met behulp van satellietbeelden willen zij de vegetatie van alle Nederlandse duinen en kwelders gaan monitoren. Samen met ICT dienstverlener ilionx wordt een model gebouwd waarmee automatisch de verschillende typen waardevolle stukken natuur in ons duin- en kweldergebied gedetecteerd en gemonitord kunnen worden.
Regelmatig monitoren van natuurgebieden is belangrijk, omdat onze kustvegetaties zwaar onder druk staan. Verdroging, opslag van grassen en struiken en daarnaast vermesting en verzuring door stikstof vormen een gevaar voor de biodiversiteit. Het monitoren van de toestand van de begroeiingen van het duin- en kweldergebied in Nederland gebeurt tot nu toe door de inzet van ecologen ter plaatse. Zij maken kaarten van die vegetaties, die de basis vormen voor de zogenaamde Natura 2000 “habitattypenkaarten” – als grondslag voor het plannen van veel beheer- en herstelmaatregelen. Dat kost veel tijd en geld en gebeurt daarom maar eens per 6-12 jaar.
Openbare beelden uit satellieten
De nieuwe manier van waarnemen beoogt een forse versnelling en uniformering van dit proces. Deze innovatieve aanpak maakt namelijk gebruik van openbaar toegankelijke beeldinformatie uit satellieten. Voor deze reeksen foto’s worden naast de drie kleuren van zichtbaar licht ook nog negen andere kleuren gebruikt, zoals ultraviolet en infrarood – die voor het menselijk oog niet waarneembaar zijn. Om die veelheid van gegevens van satellietfoto’s en basiskaarten te kunnen verwerken, wordt gebruik gemaakt van machine-learning methoden. De rekenregels die hierbij worden gebruikt zijn pas in de afgelopen jaren op grotere schaal beschikbaar gekomen. Daardoor kunnen we nu wel wat ons vroeger nooit lukte: heel veel ruimtefoto’s met elkaar vergelijken en toepassen op onze bestaande kennis van de duinen en kwelders zelf. Een regionale voorstudie door ilionx samen met de provincie Fryslân heeft al laten zien dat deze techniek goed werkt en nu opgeschaald kan worden naar een landelijk niveau. Het gebruik van open data maakt dit een kostenefficiënt project. Daarmee wordt het een heel bruikbare aanvulling op de huidige monitoring.
Innovatief overheidsproject
Het project is één van de innovatieve overheidsprojecten die in 2019 door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gefinancierd zijn vanuit het NL DIGIbeter innovatiebudget (lopend van 2019 tot en met 2021; zie: digitaleoverheid.nl). Het innovatiebudget biedt overheidsorganisaties de kans om in samenwerking vraagstukken rondom dienstverlening aan te pakken.
Essentieel voor natuurbehoud- en herstel
Meer dan ooit hebben provincies en rijk gegevens over de actuele stand van vegetaties en soorten nodig. Betrouwbare, regelmatige monitoring van de Nederlandse natuur is een onmisbaar onderdeel van een efficiënte sturing van ons natuurbehoud en -herstel.
De betrokken stuurgroep van het satelliet project