PAS: stok achter de deur
Natuur en te veel stikstof gaan niet samen. Je zou dus denken dat natuurbeheerders blij zijn met de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). Dat zijn ze ook wel, maar het doet soms ook pijn dat hun terrein daarvoor op de schop moet. Hoe komen de natuurbeheerders en de overheid dan toch op één lijn?
Leon van den Berg heeft als ecoloog veel onderzoek gedaan naar de gevolgen van stikstof op de natuur en maatregelen die de veroorzaakte schade kunnen herstellen. Sinds dit jaar werkt hij bij de Unie van Bosgroepen. De Bosgroepen zijn onafhankelijke coöperatieve verenigingen van eigenaren van bos- en natuurterreinen.
Presentatie PAS en herstelmaatregelen
Tijdens de Beheerdersdag op 25 september was er een presentatie van de Unie van Bosgroepen en het PAS-bureau BIJ12 over de gevolgen van de PAS voor het beheer van natuurterreinen. Van den Berg vertelde hier onder meer over de herstelmaatregelen die binnen het pakket van PAS-maatregelen een belangrijke rol innemen. Herstelmaatregelen richten zich op het sterker maken van de natuur. De provincies moeten ervoor zorgen dat deze maatregelen uitgevoerd worden.
Natuurbeheerders en de PAS
In het kader van de PAS kunnen natuurbeheerders verplicht worden om herstelmaatregelen in Natura 2000-gebieden uitvoeren. Daar staan sommige grondeigenaren kritisch tegenover. Als vertegenwoordiger van de leden van de Unie van Bosgroepen zit Van den Berg regelmatig aan tafel met de natuurbeheerders, provincies en andere partijen die betrokken zijn bij plannen waar de PAS een rol bij speelt.
Niet Natura 2000-gebieden
Op de vraag hoe Van den Berg zelf tegen de PAS aankijkt, laat hij weten de mogelijkheden te zien. Tegelijkertijd maakt hij zich zorgen over de natuurgebieden die buiten de PAS-regeling vallen en daardoor alleen de nadelen ondervinden van de ruimte voor economische ontwikkelingen. “Deze gebieden vallen buiten de boot als het gaat om de financiering van herstelmaatregelen. Het zijn weliswaar geen Natura 2000-gebieden maar ze kunnen lokaal toch heel waardevol zijn. Denk aan een stuk heide dat vergrast omdat een economische activiteit verderop meer neerslag van stikstof veroorzaakt.”
Te hoog
De grootste problemen die door stikstof veroorzaakt worden, zijn vermesting en verzuring van de bodem. Van den Berg: “Daardoor krijg je allerlei verschuivingen: bepaalde soorten verdwijnen terwijl er andere soorten voor in de plaats komen. De neerslag van stikstof wordt weliswaar de laatste jaren minder, maar de waarden zijn in Nederland nog steeds veel te hoog. Op het gebied van stikstof lopen we in Europa duidelijk voorop. Enerzijds omdat we veel doen aan onderzoek naar de gevolgen en naar de maatregelen die we kunnen nemen. Maar anderzijds leveren de intensieve veehouderij, industrie en infrastructuur veel neerslag van stikstof op. Daarin scoren we in Europa dan ook hoog.”
Herstelmaatregelen bespreekbaar
Om deze problemen op te lossen, biedt de PAS volgens Van den Berg veel perspectief. “Met de PAS zijn er herstelmaatregelen mogelijk die eerder moeilijk te bereiken waren. Daarbij kijk ik vooral naar de maatregelen op landschapsschaal, zoals hydrologische maatregelen. Voorheen was het enorm lastig om alle betrokken partijen op één lijn te krijgen. De PAS is een stok achter de deur. Herstelmaatregelen betrekken bij inpassingsplannen is daardoor bespreekbaar geworden.”
Leudal Limburg
Mooie voorbeelden van herstelmaatregelen vinden binnenkort in het Leudal in Limburg plaats. Daarbij worden er grootschalige maatregelen genomen waarbij de samenwerking tussen veel partijen onontbeerlijk is. “Zo wordt er een beek verondiept en worden er naaldbomen vervangen door loofbomen. Daarnaast gaan we stukken heide ontwikkelen. Ook hier waren er beheerders die deze plannen op het eerste oog niet zagen zitten. Het is natuurlijk ook niet niks als je hoort dat jouw productienaaldhoutbos gekapt wordt en dat er een heide komt die je tweejaarlijks moet onderhouden. De grondeigenaren zaten hier niet op te wachten.”
Sterker maken van de natuur
Inmiddels is het gelukt om tot oplossingen te komen waar de natuurbeheerders aan mee willen werken. Hoe is dat resultaat bereikt? “Het gaat hier om unieke stukken natuur. Door deze maatregelen wordt die alleen maar sterker. Dat besef leeft bij iedereen. We hebben hierover uitvoerig met alle betrokken partijen gesproken en daarbij goed bekeken wat wel en wat niet kan. Waar ruimte was om het net even anders te doen is dat ook gebeurd. Waar het om gaat, is dat je er goed met elkaar over praat en zo zijn we er ook uitgekomen. Binnenkort gaan we met de eerste maatregelen echt aan de slag.”
Hou deze website in de gaten want binnenkort verschijnt hier een artikel waarin de natuurbeheerders in het Leudal vertellen wat er precies gaat gebeuren en hoe zij daar tegenaan kijken. Lees voor meer informatie over de Beheerdersdag het artikel op de BIJ12-website.