Sterke prikkels nodig voor effectieve vergroening landbouw

De budgetten voor vergroening van de landbouw kunnen veel effectiever worden besteed door ze onder te brengen in één stelsel van groenblauwe diensten. Daarnaast zou de keten meer werk moeten maken van de vergroening. Dan ontstaat een robuust en voor de grondgebruiker uitdagend stelsel van vergroeningsprikkels. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit het rapport ‘Vergroening, agrarisch natuurbeheer en collectieven: praktijkideeën voor een groenere landbouw’, opgesteld in opdracht van BoerenNatuur.

Sinds 2015 is een belangrijk doel van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) een brede vergroening van de landbouw. Uit vele studies blijkt echter dat de vergroeningsmaatregelen in de eerste pijler van het GLB maar weinig effectief zijn. Bovendien is er nauwelijks kruisbestuiving met het agrarisch natuurbeheer, dat in de tweede pijler van het GLB zit. De beoogde brede vergroening van de landbouw is dus niet gerealiseerd. BoerenNatuur.nl heeft daarom enkele onderzoekers gevraagd om samen met boeren praktijkideeën te verzamelen voor een effectievere en efficiëntere vergroening van de landbouw. Dat leverde vele tientallen ideeën op die zijn verwerkt in het vandaag gepubliceerde rapport.

Groenblauwe diensten in nieuwe GLB de basis voor brede vergroening
De architectuur van het GLB moet anders, stellen de onderzoekers. De eerste stap is niet langer geld ongericht inzetten voor weinig effectieve maatregelen. Het geld moet worden ingezet voor concrete en bewezen effectieve prestaties, vanuit één gecombineerd budget voor groenblauwe diensten. De tweede stap is een breed menu aan diensten in de sfeer van een ‘groen’ grondgebruik, gekoppeld aan een puntensysteem. Met zo’n meerkeuzemenu krijgt de agrariër meer speelruimte om bij te dragen aan de vergroeningsdoelen die de overheid voortaan op gebiedsniveau formuleert. Het rapport bevat een uitgebreide lijst van mogelijke maatregelen. De derde stap is een betere regionale coördinatie van de vergroeningsinspanningen. Hierbij kunnen de bestaande agrarische collectieven en andere regionale partijen n een belangrijke rol spelen.

GLB alleen niet genoeg

Het rapport mikt met deze wijzigingen op de GLB-herziening van 2021, waarover de discussie al volop is losgebarsten. Vanwege de grote reikwijdte is het GLB een belangrijk instrument om de vergroening van de landbouw dichterbij te brengen. Maar ook de keten en andere beleidsvelden kunnen een grote bijdrage leveren. Voor de grondgebruiker is het van groot belang dat alle pijlen dezelfde kant op wijzen. Verdere vergroening van de keten heeft grote potenties, maar nu slechts een bescheiden effect. Of het nu om overheid of keten gaat, vergroening dient vergezeld te gaan van financiële prikkels die verdiencapaciteit opleveren.

BoerenNatuur.nl graag aan de slag in pilots

Alex Datema, voorzitter van BoerenNatuur.nl: “Wij zullen de ideeën uit het rapport zeker gebruiken voor ons standpunt over het GLB na 2020 dat nu in de maak is. Het is bemoedigend dat er vanuit de praktijk zoveel ideeën zijn over een effectievere vergroening. Dat toont aan dat het belang wordt onderkend van een goede besteding van publieke middelen. Het is belangrijk dat de praktijk ook zelf meedenkt over de vraag hoe dat op een stimulerende en werkbare manier gestalte kan krijgen. Daarom willen we graag met enkele enthousiaste collectieven, samen met bijvoorbeeld provincies en ketenpartijen, in pilots aan de slag gaan met de praktijkideeën uit het rapport.”

Zie voor meer informatie het rapport Vergroening, agrarisch natuurbeheer en collectieven: praktijkideeën voor een groenere landbouw op de site van BoerenNatuur.

Bron: BoerenNatuur.nl