Stikstofbeleid en PAS-maatregelen

Stikstof

Nederland heeft 161 Natura 2000-gebieden. In deze natuurgebieden is al jarenlang sprake van een overschot aan stikstof. De grootste bron van stikstof in natuurgebieden is de agrarische sector met de uitstoot van ammoniak (NH3). Daarnaast dragen de sectoren verkeer en vervoer (inclusief scheepvaart) en industrie bij door uitstoot van stikstofoxiden (NOx).

Door beleidsmaatregelen en de inspanningen van het bedrijfsleven om de uitstoot van stikstof aan de bron te verminderen is de neerslag van stikstof al flink afgenomen. Toch zijn de neerslagwaarden nog steeds te hoog.

Stikstof kent geen grenzen. Veel van de in Nederland veroorzaakte stikstof kom als neerslag terecht in het buitenland of in de zee. Aan de andere kant hebben wij weer in onze Natura 2000-gebieden te maken met stikstofneerslag die uit het buitenland komt. Maar netto exporteert Nederland stikstof.

Bestaand beleid en regelgeving

Het belangrijkste bestaande beleid en de bestaande regelgeving die zich richten op vermindering van de uitstoot van stikstof zijn:

PAS: brongerichte maatregelen en herstelmaatregelen

In aanvulling op het bestaande beleid en de bestaande regelgeving bestaat de PAS uit maatregelen die onder te verdelen zijn in:

  • Brongerichte maatregelen in de agrarische sector die ervoor zorgen dat de uitstoot van stikstof verder daalt
  • Herstelmaatregelen die gericht zijn op het herstel van de natuur

Belangrijkste doelen van deze maatregelen zijn:

  • Verzekeren dat er geen achteruitgang van de kwaliteit van de voor stikstof gevoelige habitattypen en leefgebieden van soorten plaatsvindt
  • Verbeteren van de kwaliteit van de habitattypen en leefgebieden en uitbreiden van de oppervlakte daar waar dit een doelstelling is

Brongerichte maatregelen

De brongerichte maatregelen onder de PAS zijn gericht op het verminderen van de uitstoot van ammoniak (NH3) door de agrarische sector. De landbouw veroorzaakt een groot deel van de neerslag van stikstof. In deze sector is al veel gedaan om tot een vermindering te komen. In het kader van de PAS zijn er afspraken gemaakt over maatregelen op het gebied van voer en management. Daarnaast zijn de wettelijke normen aangescherpt voor stallen en de aanwending van mest.

Voorbeeld brongerichte maatregelen:

  • Uitstootarme stalsystemen

Deze maatregelen moeten in 2030 tot leiden tot een vermindering van de ammoniakuistoot van ten minste 10 kiloton per jaar ten opzichte van het jaar 2013.

Herstelmaatregelen

Herstelmaatregelen zijn erop gericht om de natuur bestendiger te maken tegen een overbelasting van stikstof. Ze kunnen niet de neerslag van stikstof verminderen.

Voorbeelden herstelmaatregelen:

  • Herstel waterhuishouding
  • Verhoging grondwaterpeil
  • Afgraving van een deel van de bodem door plaggen of baggeren
  • Afvoer stikstofrijk materiaal door extra maaien, begrazen of verbranden

Gebiedsanalyses

Voor elk Natura 2000-gebied dat onder de PAS valt, is een gebiedsanalyse gemaakt. In deze gebiedsanalyses zijn een overzicht van de basisgegevens over het gebied, de ontwikkelingsruimte, de verwachte depositiedaling, de herstelmaatregelen en het ecologisch oordeel opgenomen.

Maatregelen wettelijke verplichting

De uitvoering van de maatregelen is een wettelijke verplichting van de betrokken overheden. Vanzelfsprekend worden de terreineigenaren hier nauw bij betrokken. Veel herstelmaatregelen worden uitgevoerd door natuurbeheersorganisaties en waterschappen.