Wolf

Namens de gezamenlijke provincies coördineert BIJ12 de monitoring van de Nederlandse wolvenpopulatie en voert het de afhandeling van wolvenschade op vee uit. Hierbij werken wij samen met deskundigen van het Wolvenmeldpunt (monitoring), Wageningen Environmental Research (WENR), het CEwolf consortium (DNA-analyses) en met wildschadetaxateurs.

Wolven in Nederland

De eerste wolf vestigde zich in 2018 op de Noord-Veluwe. Begin 2019 voegde zich hier een tweede wolf bij. Dit paartje kreeg sinds 2019 ieder jaar jongen. De afgelopen jaren ontstonden er meer wolvenroedels en -paren. In ons land zijn op dit moment 15 tot 16 wolvenleefgebieden, bestaande uit 13 tot 14 roedels en twee solitaire wolven.

Zeven roedels hebben hun territoria op de Veluwe: in het gebied van de Noordwest-Veluwe, Noord-Veluwe, Noordoost-Veluwe, Midden-Veluwe, Park de Hoge Veluwe, Zuidwest-Veluwe en Zuidoost-Veluwe. Eén roedel leeft in het grensgebied Fryslân-Drenthe-Overijssel. Daarnaast leven er drie roedels in Drenthe: Middenveld, Midden-Drenthe en Zuid-Drenthe. Ook leven er roedels op het noordelijke deel van de Gelderse Vallei en op de Utrechtse Heuvelrug.

De twee solitaire wolven leven in Zuidwest-Brabant/Vlaanderen en op de Utrechtse Heuvelrug.

Zwervende wolven die op zoek zijn naar een eigen leefgebied kunnen in een groot deel van Nederland voorkomen.

Bescherming en monitoring

Wolven zijn beschermd. Dat betekent dat het doden, vangen en opzettelijk verstoren van wolven verboden is. Provincies zijn verantwoordelijk om via het Rijk aan Europa te rapporteren hoe de wolvenpopulatie zich ontwikkelt. Dit vormt de kern van waarom wolven gemonitord wordt zoals in het Interprovinciaal Wolvenplan is opgenomen. BIJ12 verzorgt dit namens de gezamenlijke provincies, onder meer met het Wolvenmeldpunt.

Wolven(spoor) gezien? Meld het hier bij het Wolvenmeldpunt Link opent in nieuw tabblad
Op zoek naar een specifieke vraag?
Bekijk hier de veelgestelde vragen- en antwoorden

Heb jij een wolf of meerdere wolven, een wolvenspoor, wolvendrol of wildprooi gezien? Geef dit voor via het WolvenmeldpuntDeze link opent in een nieuw tabblad. De aanwezigheid van wolven in Nederland wordt onder meer in kaart gebracht dankzij de waarnemingen die binnenkomen bij het Wolvenmeldpunt. Meldingen worden meervoudig beoordeeld door een team van getrainde vrijwilligers en experts. Iedere maand worden gevalideerde wolvenwaarnemingen toegevoegd aan de pagina Verspreiding wolf in Nederland. Een paar keer per jaar wordt er uitgebreid verslag van alle waarnemingen en schadegevallen gedaan in een voortgangsrapportage.

Wolven(spoor) gezien? Meld het hier bij het Wolvenmeldpunt Link opent in nieuw tabblad
wolvenprent meten

Downloads

Wolvenplan 2025

Laatst bijgewerkt op: 18-04-2025
Download bestand Wolvenplan 2025

Wolvenplan 2025 – Bijlage Interventierichtlijnen

Laatst bijgewerkt op: 18-04-2025
Download bestand Wolvenplan 2025 – Bijlage Interventierichtlijnen

Monitoringsplan wolf – veld- en labprotocollen

Download bestand Monitoringsplan wolf – veld- en labprotocollen

Flyer voor dierhouders na wolvenschade aan vee

Laatst bijgewerkt op: 09-01-2025
Download bestand Flyer voor dierhouders na wolvenschade aan vee

Rapport over de juridische bescherming van de wolf

Download bestand Rapport over de juridische bescherming van de wolf

Protocol voor DNA-afname bij gewond vee door dierenartsen

Download bestand Protocol voor DNA-afname bij gewond vee door dierenartsen

Factfindingstudy / Feitenonderzoek – De wolf terug in Nederland

Download bestand Factfindingstudy / Feitenonderzoek – De wolf terug in Nederland

Richtlijn taxatie bij wolvenschade aan landbouwhuisdieren

Laatst bijgewerkt op: 11-07-2024
Download bestand Richtlijn taxatie bij wolvenschade aan landbouwhuisdieren

Checklist taxateur voor raster volgens adviesnorm

Laatst bijgewerkt op: 12-01-2024
Download bestand Checklist taxateur voor raster volgens adviesnorm

Factsheet specifieke eisen aan wolfwerende afrastering (wolvencommissie Gelderland)

Download bestand Factsheet specifieke eisen aan wolfwerende afrastering (wolvencommissie Gelderland)

De meest gemaakte fouten bij rasters (provincie Gelderland)

Laatst bijgewerkt op: 28-07-2025
Download bestand De meest gemaakte fouten bij rasters (provincie Gelderland)

Kuddebewakingshonden Hondenrassenwijzer (Canine Efficiency)

Download bestand Kuddebewakingshonden Hondenrassenwijzer (Canine Efficiency)

Pilot Kuddewaakhonden in de Nederlandse Schapenhouderij (2019)

Download bestand Pilot Kuddewaakhonden in de Nederlandse Schapenhouderij (2019)
Meest recente voortgangsrapportage
Over de activiteit van wolven in Nederland

BNR Nieuwsradio heeft een vijfdelige podcastserie ‘De kwestie wolfDeze link opent in een nieuw tabblad’ gemaakt over wolven in Nederland. Elke aflevering wordt de aanwezigheid van wolven vanuit een ander perspectief belicht. Na het beluisteren van deze podcastserie kan jij zelf een positie innemen in het maatschappelijk debat over wolven. De podcast is gemaakt in samenwerking met het Interprovinciaal Overleg (IPO)Deze link opent in een nieuw tabblad, de vereniging van de twaalf samenwerkende provincies, en BIJ12.

Luister naar de podcast ‘De kwestie wolf’ (via BNR) Link opent in nieuw tabblad
Cover van de podcastserie over de wolf met de titel 'De Kwestie Wolf'. Mede mogelijk gemaakt door het Interprovinciaal Overleg (IPO