Het Agrarisch Natuurbeheer (ANLb)

Per 1 januari 2016 is het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) ingevoerd. De kern hiervan is een leefgebiedenbenadering voor (dier)soorten van internationaal belang op basis van een collectieve, gebiedsgerichte aanpak. Het ANLb gaat uit van effectief en efficiënt agrarisch natuurbeheer (meer natuurwinst), een collectieve, gebiedsgerichte aanpak en –verantwoordelijkheid. De subsidie wordt mede gefinancierd door Europa. Dit stelt voorwaarden aan de uitvoering van het ANLb (EU-conforme uitvoering).

Het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer is een belangrijk instrument voor het realiseren van de (internationale) natuurdoelen. Het ANLb ondersteunt het beheer van natuurgebieden en verbindt de natuurgebieden met elkaar. Daarnaast zijn er veel soorten die hun leefgebied in het agrarisch gebied hebben. Via het ANLb worden de leefgebieden voor deze soorten in stand gehouden.

Leefgebiedenbenadering

Uitgangspunt van het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer is een leefgebiedenbenadering: het creëren en in stand houden van een leefgebied voor een soort of groep van soorten die vergelijkbaar beheer vraagt.

Doelsoorten zijn de diersoorten waarvoor Nederland op grond van de Vogel- en Habitatrichtlijn de internationale verplichting heeft om de “Staat van Instandhouding” van deze soorten te verbeteren of te behouden. Het gaat om amfibieën, insecten, vlinders, vogels, zoogdieren en vleermuizen. Er zijn in totaal 68 soorten benoemd, waaronder: de gele kwikstaart, kievit, grutto, blauwe kiekendief, houtduif, torenvalk, boomkikker, kamsalamander, tureluur, hazelmuis, bunzing, steenuil.

Subsidie voor het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer kan worden verleend voor 4 agrarische leefgebieden en voor de categorie water. De vier leefgebieden komen overeen met de agrarische natuurtypen van de Index Natuur en Landschap: open grasland, open akkerland, natte dooradering en droge dooradering.

De beheeractiviteiten die worden uitgevoerd in een agrarisch leefgebied hebben een functie, bijvoorbeeld het creëren van foerageergebieden, of het optimaliseren van voortplantingsmogelijkheden. Voor de categorie water gelden andere beheerfuncties, zoals waterberging of bufferzones.

Agrarisch natuurbeheer en het Subsidiestelsel Natuur en Landschap

Het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) is onderdeel van het Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL). Via het SNL verlenen de provincies subsidie voor het behoud en de ontwikkeling van (agrarische) natuurgebieden en landschappen.

Gebiedsgerichte aanpak en verantwoordelijkheid

De provincies stellen, in samenspraak met gebiedspartijen, de ambities en natuurdoelen voor het gebied vast. Zij zorgen ervoor dat de ambities en doelen van alle betrokkenen in een gebied worden vastgelegd in hun provinciale natuurbeheerplannen. Hierin staat in grote lijnen waar het agrarisch natuurbeheer zal worden toegepast. Hoe dit wordt ingevuld, is aan de agrarische collectieven. Dit wordt duidelijk in de jaarlijkse beheerplannen die de collectieven opstellen in nauwe samenspraak met andere partijen in de omgeving, zoals natuur- en landschapsorganisaties en waterschappen. Het doel is om een breed draagvlak in de streek op gang te brengen, waardoor maatschappelijke doelen (natuur, water, recreatie) op termijn effectiever worden verwezenlijkt.

Collectieve subsidieaanvraag: de gebiedsaanvraag

Agrarische collectieven vragen de subsidie voor Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer aan. Boeren vragen dus niet meer individueel subsidie aan. Een agrarisch collectief is een samenwerkingsverband in een bepaald gebied. Het bestaat uit agrariërs en andere grondgebruikers in dat gebied die zich vrijwillig hebben verenigd voor het uitvoeren van agrarisch natuur- en landschapsbeheer. De collectieven sluiten zelf de contracten met de agrarische natuurbeheerders (boeren) af. Gecertificeerde agrarische collectieven kunnen in de aanvraagperiode een subsidieaanvraag indienen bij de provincie. Dit wordt de gebiedsaanvraag genoemd. De aanvraag geldt voor een zesjarige subsidieperiode. In de gebiedsaanvraag laten agrarische collectieven zien welke prestaties zij op gebiedsniveau willen realiseren en hoe deze bijdragen aan het realiseren van de doelen uit het natuurbeheerplan.

Verplicht certificeren

Certificering is een verklaring van de provincie waarmee een agrarisch collectief bepaalde kwaliteitseisen voor beheer, organisatie en administratie garandeert. Het collectief stelt een kwaliteitshandboek op, op basis waarvan zij zich kan certificeren.

Lees meer over certificering op de pagina Certificeren.

Relatie Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB)

Het GLB bestaat uit 2 pijlers. Onder pijler 2 valt het plattelandsontwikkelingsprogramma. De Nederlandse uitwerking van het Europese Plattelandsontwikkelingsprogramma is uitgewerkt in een nationaal programma. Dit is het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP 3). Het agrarisch natuurbeheer vormt als agromilieu en -klimaatmaatregel een belangrijk instrument in het POP 3.

Ontwikkelingen Nieuw GLB

De POP 3 periode loopt tot en met 2020. In 2021 gaat de POP 3 plus periode in. In 2023 gaat het nieuwe GLB van start.

Onderdeel van het nieuwe GLB is dat iedere lidstaat een Nationaal Strategisch Plan (NSP) ontwikkeld. Het NSP beschrijft hoe we de toepassing van de Europese regels in Nederland vorm gaan geven. Meer informatie over het nieuwe GLB leest u hier.

Het ANLb en het werken met agrarische collectieven wordt in het nieuwe GLB voortgezet. Agrarische collectieven voeren momenteel pilots uit in het kader van het nieuwe GLB. Informatie over de GLB- pilots leest u hier.