Wettelijk kader

Afgelopen 29 mei 2019 heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak gedaan in een tweetal pilotzaken. Met als gevolg dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet als basis voor toestemming voor activiteiten mag worden gebruikt. Lees hier alle documentatie over de conclusies en gevolgen van deze uitspraak. Hieronder leest u het wettelijk kader zoals dit was. Let op, dit blijft nog actueel, met uitzondering van de regels die gelden voor het PAS.

De regelgeving in het kader van de Natura 2000-gebieden is vastgelegd in de Wet natuurbescherming (Wnb). Deze wet is op 1 januari 2017 in werking getreden. Naast de wet zijn nog het Besluit natuurbescherming (Bnb) de Regeling natuurbescherming (Rnb) van belang.

Spring snel naar...

Wet natuurbescherming

Hieronder wordt een overzicht gegeven van:

wat er in de Wnb over ten behoeve van het PAS is bepaald
De Wnb biedt de mogelijkheid om middels een algemene maatregel van bestuur (AmvB) voor bepaalde factoren een programma vast te stellen mede met oog op een evenwichtige en duurzame economische ontwikkeling, met als doel de belasting van natuurwaarden te verminderen en de staat van instandhouding te verbeteren. In de Wnb worden vervolgens voorwaarden gegeven waaraan een dergelijk programma dient te voldoen. In het Besluit natuurbescherming Hoofdstuk 2.1 is voor de factor stikstof hier invulling aangegeven voor de programmatische aanpak stikstof. Zie verder onder Besluit natuurbescherming.

De Wnb biedt de mogelijkheid om middels een algemene maatregel van bestuur (AmvB) voor bepaalde factoren een programma vast te stellen mede met oog op een evenwichtige en duurzame economische ontwikkeling, met als doel de belasting van natuurwaarden te verminderen en de staat van instandhouding te verbeteren. In de Wnb worden vervolgens voorwaarden gegeven waaraan een dergelijk programma dient te voldoen. In het Besluit natuurbescherming Hoofdstuk 2.1 is voor de factor stikstof hier invulling aangegeven voor de programmatische aanpak stikstof. Zie verder onder Besluit natuurbescherming.
De Wnb biedt in artikel 2.9 de mogelijkheid om in een algemene maatregel van bestuur (AmvB) een grenswaarde vast te stellen.
De Wnb biedt de mogelijkheid van vrijstelling van vergunningplicht indien de belasting van de activiteit op natuur niet een bepaalde waarde overschrijdt (artikel 2.9). De Wnb regelt dat het gebruik van bijvoorbeeld een rekenmodel ter bepaling van effecten door een voorgenomen activiteit bij ministeriële regeling verplicht kan worden gesteld (art. 2.10 Wnb).

Besluit natuurbescherming

De volgende drie onderdelen zijn opgenomen in het Besluit natuurbescherming:

Programmatische aanpak stikstof

In titel 2 van het Besluit natuurbescherming is de Programmatische aanpak stikstof opgenomen. Daarin is aangegeven dat er een programma aanpak stikstof wordt vastgesteld met welke doelstellingen, hoe de vaststelling plaats vindt, voor hoe lang en door wie. PAS-partijen stellen voor 6 jaar een programma vast. De voorbereiding en vaststelling van het Programma geschiedt via de procedure 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De inhoudelijke voorwaarden waaraan het programma dient te voldoen zijn:

de informatie over de trend van stikstofdepositie
de verwachte trend van stikstofdepositie door autonome ontwikkelingen
de getroffen bronmaatregelen die bijdragen aan een vermindering van de stikstofdepositie
een inschatting van de haalbaarheid en betaalbaarheid van de herstelmaatregelen.

De gebiedsanalyses die per Natura 2000-gebied worden opgesteld zijn een verplicht onderdeel van het PAS. Deze maken ook onderdeel uit van de passende beoordeling van het programma. Deze zijn nodig om aan Europeesrechtelijke verplichtingen van de Habitatrichtlijn te voldoen.

Grenswaarde

In het Bnb is in artikel 2.12 de hoogte van de zogenoemde grenswaarde vastgesteld op twee verschillende manieren. De eerste betreft een generieke waarde van depositie op een habitat van 1,00 mol per hectare per jaar. Deze waarde wordt voor een Natura 2000-gebied van rechtswege verlaagd naar 0,05 mol per hectare per jaar op het moment dat blijkt dat nog maar 5% van de hoeveelheid depositieruimte resteert die voor dit Natura 2000-gebied hiervoor is vastgesteld.

De tweede waarde is van toepassing voor infrastructurele activiteiten en betreft een afstand in kilometers. Afhankelijk van de type activiteit waarbij het hier om gaat, is de afstand 3 of 5 km. Deze grenswaarde voor infrastructurele activiteiten is beperkt tot de activiteiten die zijn opgenomen op de prioritaire lijst.

Betekenis van de grenswaarde

In artikel 2.12 is ook geregeld dat indien de stikstofdepositie veroorzaakt door een activiteit deze grenswaarde niet overschrijdt, dan deze activiteit onder de uitzondering van de vergunningplicht valt. Deze uitzondering op de vergunningplicht geldt alleen als stikstofdepositie het enige mogelijk effect is op een Natura 2000-gebied.

Toekenning ontwikkelingsruimte

In artikel 2.7 van de Bnb is geregeld dat voor activiteiten met een toename van stikstofdepositie die groter is dan de grenswaarde, bij een toestemmingsbesluit een hoeveelheid ontwikkelingsruimte kan worden toegekend. Daarbij is bepaald via welke toestemmingsbesluiten toedeling kan plaatsvinden.

Voor een eerlijke verdeling van de ontwikkelingsruimte zijn regels in het besluit opgenomen. Er kan ontwikkelingsruimte worden gereserveerd voor activiteiten op basis van de ministeriële regeling (art. 2.8 Wnb).

Bevoegd gezag

In het Bnb zijn in artikel 1.3 de activiteiten opgenomen waarvoor het ministerie van LNV bevoegd gezag is voor de vergunningverlening.

De Regeling natuurbescherming

In de Wnb en Bnb is bepaald dat een aantal zaken nader bij ministeriële regeling wordt uitgewerkt en vastgesteld. De belangrijkste hiervan zijn:

de vaststelling van de lijst van projecten waarvoor ontwikkelingsruimte wordt gereserveerd; de zogenaamde prioritaire projecten,
de vaststelling dat AERIUS Calculator gebruikt dient te worden als rekenmodel voor de bepaling van de depositie als gevolg van een activiteit,
Het gebruik van andere modellen voor de aanvragen van toestemmingsbesluiten, komt daardoor te vervallen,
de vastlegging op welke wijze en voor welke categorieën van activiteiten de meldingsplicht geldt,
de vrijstelling van beweiden en bemesten welke in provinciale verordeningen wordt vastgelegd.