Systeemherstel richt zich op het duurzaam en structureel verbeteren van natuurgebieden door natuurlijke processen te herstellen. Zo ontstaat een stevige basis voor effectief beleid en haalbare natuurdoelen.
Provincies staan aan de lat voor een scala aan maatschappelijke opgaven op het gebied van landschap, natuur, economie en brede welvaart. Om deze ogenschijnlijk verschillende opgaven op te lossen, moeten ze in samenhang worden bekeken en is het essentieel om naar het landschap als geheel, als systeem te kijken. Daarmee kan een brede basis worden gelegd voor goede afwegingen en keuzen.
Systeemherstel richt zich op structureel en langdurig herstel van landschappen en natuurgebieden. Op veel plaatsen spelen generieke drukfactoren een grote rol bij de achteruitgang van natuur, zoals stikstofdepositie, verdroging en verstedelijking. Dat betekent dat lokale maatregelen vaak onvoldoende zijn en meer inzet nodig is op systeemherstel om de natuurdoelen te behalen. Duurzame oplossingen voor ecosystemen die onder druk staan, komen pas in zicht bij het herstel van natuurlijke processen.
Een landschapsecologische systeemanalyse (LESA) is een methode om inzicht te krijgen in de natuurlijke processen die spelen in een gebied en hoe het systeem functioneert als geheel. Hierin worden biotische en abiotische factoren met elkaar in verband gebracht om de sturende factoren achter de natuurlijke systemen in het landschap te herkennen. Deze analyse wordt uitgevoerd over een groter gebied dan alleen het beoogde natuurgebied, om álle relevante invloedsfactoren mee te kunnen nemen in de analyse.
Om de kwaliteit van onze natuur te behouden en te verbeteren, is het nodig om het (historische) functioneren van ecosystemen te doorgronden en de gebiedsspecifieke problematiek in beeld te brengen, zonder de grootschalige context uit het oog te verliezen. Op deze wijze kunnen effectieve maatregelen worden geïdentificeerd, zowel in het gebied als daar omheen, die passend en toereikend zijn voor het halen van de natuurdoelen.
Een landschapsecologische benadering brengt ook in beeld welke kennis er nog nodig is om tot systeeminzicht te kunnen komen en hoe monitoring effectief ingericht kan worden. Natuurmonitoring levert belangrijke meetreeksen op die input zijn voor een LESA en de effecten van maatregelen laten zien. Op iteratieve wijze wordt het inzicht aangescherpt en komt de mogelijkheid om tot systeemherstel te komen dichterbij.
Meer informatie over systeemherstel en LESA is ook te vinden op:
