Dode wolven

Bijgewerkt op: 29 november 2024

Door een groeiende wolvenpopulatie komt het ook vaker voor dat een wolf wordt aangereden in het verkeer. Dode wolven worden in opdracht van provincies onderzocht op onder andere de doodsoorzaak en verschillende ecologische aspecten. Met DNA-analyse wordt geslacht en individu onderzocht. Dit valt onder de monitoringsopdracht van BIJ12. Hieronder lees je wat je moet doen na aan aanrijding met een wolf, hoe dit verder wordt afgehandeld en geven we inzicht in de dood aangetroffen wolven in Nederland.

Waarom wordt een dode wolf onderzocht?

De wolf is een (Europees) beschermde diersoort. Provincies zijn verantwoordelijk om via het Rijk aan Europa te rapporteren hoe de wolvenpopulatie zich ontwikkelt. Dit vormt de kern van de monitoring zoals in het Interprovinciaal wolvenplanDeze link opent in een nieuw tabblad is opgenomen. BIJ12 coördineert de monitoring. Met DNA-onderzoek bij dode wolven kan in in beeld worden gebracht om welke wolf het gaat en bij welke roedel het dier hoorde. Een autopsie is van belang om de doodsoorzaak vast te stellen en om eventuele onderliggende (besmettelijke) ziekten te constateren.

Wat moet je doen na een aanrijding met een wolf?

  • Rijd niet door.
  • Bel met de politie via 0900 8844Deze link opent in een nieuw tabblad, niet met de Dierenambulance. Ook als het dier niet blijft liggen maar doorloopt.
  • Geef de locatie zo goed mogelijk door.
  • Blijf op de plek van de aanrijding en wacht op politie of betrokken deskundige. Ga nooit zelf achter het dier aan.
  • Neem een aangereden dier nooit mee, en geeft het niet aan onbevoegde derden. Dit is verboden want de wolf is een beschermde diersoort.

Protocol bij een aanrijding met een wolf

De provincies hebben afspraken gemaakt hoe we omgaan met de wolf en hoe aanrijdingen met wolven worden afgehandeld. De afhandeling van aangereden wolven is vastgelegd in de Interprovinciaal wolvenplan Addendum 2023 – Interventie richtlijnenDeze link opent in een nieuw tabblad (pagina 15 t/m 17), die zijn toegevoegd aan het Interprovinciaal wolvenplanDeze link opent in een nieuw tabblad en het Interprovinciaal wolvenplan Addendum 2023Deze link opent in een nieuw tabblad. Hieronder zijn de stappen van de melding bij een aanrijding of vondst, het vaststellen van de toedracht, de berging van het dier tot en met de autopsie en de onderzoeksresultaten toegelicht.

Melding aanrijding of vondst

Na een aanrijding, roept de meldkamer van de politie een daarvoor betrokken deskundige op. Via de politie wordt ook de provincie en BIJ12/Wolvenmeldpunt geïnformeerd.

Vaststellen toedracht

Een politieagent voert op de plaats van de vondst of aanrijding een onderzoek uit om de toedracht in kaart te brengen. De politie stelt bijvoorbeeld via de bestuurder en/of getuigen vast of het dier door een aanrijding om het leven is gekomen. Indien er geen indicatie is van een eventueel misdrijf wordt een medewerker van Wageningen Environmental Research (WENR)Deze link opent in een nieuw tabblad opgeroepen om het dier nader te analyseren en af te voeren voor vervolgonderzoek.

Stroperij of verdachte omstandigheden

Wanneer bij een dode wolf uit het onderzoek ter plaatse, de eerste sectie of het vervolgonderzoek blijkt dat het om een niet-natuurlijk overlijden kan gaan (anders dan een aanrijding zonder opzet), is dit voor de politie aanleiding om vervolgonderzoek te doen. Vanaf dat moment is de politie het aanspreekpunt.

Berging van het dier

Hoe de berging van het dier wordt afgehandeld verschilt per situatie. Indien mogelijk kan de opgeroepen deskundige na een eerste beoordeling het dier meenemen voor nader onderzoek. Het dier mag pas verplaatst worden ná het sporenonderzoek. Vanwege de veiligheid is dit niet altijd mogelijk, denk hierbij aan de vrije doorgang van verkeer bij (drukke) (snel)wegen. In dat geval is de persoon of organisatie die het dier verplaatst, of laat verplaatsen in samenspraak met bijvoorbeeld Rijkswaterstaat, verantwoordelijk om de vondstsituatie te documenteren en met foto’s vast te leggen. Het dier wordt vervolgens overgebracht naar Dutch Wildlife Health Centre (DWHC)Deze link opent in een nieuw tabblad van de Universiteit Utrecht voor verder onderzoek door DWHC en WENR.

Autopsie

Onderzoekers van het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC)Deze link opent in een nieuw tabblad van Universiteit Utrecht en Wageningen Environmental Research (WENR)Deze link opent in een nieuw tabblad voeren sectie uit op het dier. DWHC verricht veterinair onderzoek zoals de doodsoorzaak en eventueel onderliggende ziekten. WENR verricht dierecologisch onderzoek en richt zich hierbij op leeftijd, geslacht, conditie, voortplantingsstatus en voedselkeuze. Wanneer mogelijk wordt de eventuele maaginhoud veiliggesteld en beoordeeld op samenstelling.

Het DWHC toont in de videoDeze link opent in een nieuw tabblad onderaan deze pagina het pathologisch onderzoek bij wolven.

Onderzoeksresultaten

De onderzoeksresultaten van dood aangetroffen wolven worden gedeeld in de voortgangsrapportage over de activiteit van de wolf in Nederland.

Overzicht met aangereden of dood aangetroffen wolven

Hieronder is een overzicht te vinden met de bij het Wolvenmeldpunt bekende in Nederland aangereden of dood aangetroffen wolven. Er worden geen nieuwsberichten gepubliceerd over een aanrijding of vondst, tenzij een provincie anders besluit.

Tabel met de bij het Wolvenmeldpunt bekende dode wolven in Nederland. Bijgewerkt op 30-11-2024.
Datum omgekomenOorzaakLocatieIndividuVoor het eerst in NL vastgesteld op DNA
30-11-24Onbekend, vermoedelijk verkeersongevalWapse, N855 (Drenthe)Nog niet bekendNog niet bekend
24-11-24Onbekend, vermoedelijk verkeersongevalOtterlo, N310 (Gelderland)Nog niet bekend,
mannelijk individu
Nog niet bekend
23-11-24Onbekend, vermoedelijk predatie wolfHoge Veluwe (Gelderland)Nog niet bekend,
vrouwelijk individu
Nog niet bekend
22-11-24Onbekend, vermoedelijk verkeersongevalEde, N781 (Gelderland)Nog niet bekend,
mannelijk individu
Nog niet bekend
10-11-24Onbekend, vermoedelijk verkeersongevalWoensdrecht, A4 (Noord-Brabant)Nog niet bekendNog niet bekend
09-11-24Onbekend, vermoedelijk verkeersongevalLeersum, N226 (Utrecht)Nog niet bekend,
mannelijk individu
Nog niet bekend
03-11-24VerkeersongevalOtterlo, N310 (Gelderland)Nog niet bekend,
vrouwelijk individu
Nog niet bekend
29-10-24Nooddoding na aanrijdingHoog Soeren, N344 (Gelderland)Nog niet bekend, mannelijk individuNog niet bekend
26-09-24Onbekend, vermoedelijk verkeersongevalOtterlo, N310 (Gelderland)Nog niet bekend,
één mannelijk individu en twee vrouwelijke individuen
Nog niet bekend
Onbekend; karkas gevonden 20-9-2024Onbekend, vermoedelijk predatie wolfHoge Veluwe (Gelderland)Nog niet bekend, mannelijk individuNog niet bekend
05-09-24VerkeersongevalHarskamp (Gelderland)GW3695mseptember-23
24-08-24VerkeersongevalPutten, A28 (Gelderland)GW3425mjuni-23
Onbekend; karkas gevonden 14-8-2024Vermoedelijk predatie wolfHoge Veluwe (Gelderland)GW3012foktober-22
11-06-24VerkeersongevalUlvenhout, A58 (Noord-Brabant)GW3826mjuni-24
Onbekend; karkas gevonden 23-5-2024Onbekend, vermoedelijke natuurlijke doodsoorzaakHoog Soeren (Gelderland)GW4411mmei-24
04-04-24VerkeersongevalSittard, N297 (Limburg)GW4246fapril-24
21-03-24VerkeersongevalSpier, A28 (Drenthe)GW4245mmaart-24
23-02-24VerkeersongevalEde (Gelderland)GW4244ffebruari-24
18-12-23VerkeersongevalErmelo, N302 (Gelderland)GW3884mdecember-23
13-12-23VerkeersongevalLeusden, N227 (Utrecht)GW3814fdecember-23
07-12-23Aanrijding met treinHoog Soeren (Gelderland)GW3243fapril-23
06-12-23Aanrijding met treinEde (Gelderland)GW3883fdecember-23
01-12-23Vermoedelijk predatie wolfElspeet (Gelderland)GW3693foktober-23
23-11-23Natuurlijke doodUddel (Gelderland)GW3875mnovember-23
24-10-23Aanrijding met treinWinterswijk (Gelderland)GW3647foktober-23
Onbekend; karkas gevonden 07-09-2023Onbekend, vermoedelijk natuurlijke doodsoorzaakHoge Veluwe (Gelderland)GW3873fseptember-23
28-08-23VerkeersongevalArnhem, A12 (Gelderland)GW3158mnovember-22
09-07-23Afschot na probleemsituatieWapse (Drenthe)GW3151mnovember-22
30-05-23Vermoedelijk aanrijdingMidden-Veluwe (Gelderland)GW960faugustus-18
13-04-23Nooddoding na aanrijdingZevenaar, A12 (Gelderland)GW2937mapril-23
05-03-23VerkeersongevalGrathem-Kelpen-Oler, A2 (Limburg)GW3065fmaart-23
03-03-23VerkeersongevalVught/Sint-Michielsgestel, A2 (Noord-Brabant)GW3236fmaart-23
16-01-23VerkeersongevalHoogersmilde (Drenthe)GW3153fjanuari-23
11-01-23VerkeersongevalBeesd, A2 (Gelderland)GW2905mmei-22
21-09-22OnbekendHeerde, A50 (Gelderland)GW2932mseptember-22
05-06-22VerkeersongevalApeldoorn Noord, A50 (Gelderland)GW2669fmaart-22
09-04-22VerkeersongevalNederweert, A2 (Limburg)GW2379mapril-22
Onbekend; karkas gevonden eind februari 2022Verdachte omstandighedenUgchelen (Gelderland)GW3154mfebruari-22
15-02-22VerkeersongevalWeert, A2 (Limburg)GW2433mfebruari-22
17-01-22VerkeersongevalEkenrooi, A67 (Noord-Brabant)GW2432mjanuari-22
22-12-21VerkeersongevalElspeet, N310 (Gelderland)GW1964mjanuari-21
01-10-21StroperijStroe (Gelderland)GW1490mnovember-20
28-05-21VerkeersongevalAppelscha, N381 (Fryslân)GW2362mmei-21
06-03-21VerkeersongevalEde, N224 (Gelderland)GW1729fjuni-20
04-03-20VerkeersongevalEpe, [weg onbekend] (Gelderland)GW1626mmaart-20
13-11-17VerkeersongevalKloosterhaar, N343 (Overijssel)GW843mnovember-17
03-03-17VerkeersongevalHoogeveen, A28 (Drenthe)GW657mmaart-17
CE= Centraal-Europa

Wat wordt er onderzocht?

Dode wolven worden in opdracht van provincies onderzocht op onder andere de doodsoorzaak en verschillende ecologische aspecten. Onderzoekers van het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC)Deze link opent in een nieuw tabblad van Universiteit Utrecht en Wageningen Environmental Research (WENR)Deze link opent in een nieuw tabblad voeren sectie uit op het dier. DWHC verricht veterinair onderzoek zoals de doodsoorzaak en eventueel onderliggende ziekten. WENR verricht dierecologisch onderzoek en richt zich hierbij op leeftijd, geslacht, conditie, voortplantingsstatus en voedselkeuze. Van elke dood dier wordt ook DNA afgenomen om het individu te bepalen. De DNA-analyse vindt plaats bij de reguliere, periodieke analyses van waarnemingen en schadegevallen. De onderzoeksresultaten deelt BIJ12 in opdracht van de provincies in de voortgangsrapportage over de activiteit van de wolf.

Het onderzoek in beeld

Video: Pathologisch onderzoek bij een wolf door het DHWC (Universiteit Utrecht)

Het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) is verbonden aan de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht en is het nationaal wildziekten centrum dat ziekten onder in het wild levende dieren in Nederland signaleert en onderzoekt. Ze verspreiden de opgedane kennis en adviseren over eventuele risico’s voor mens en dier.

Het DWHC onderzoekt de doodsoorzaak en de gezondheidsstatus van de dode wolven in Nederland. De wolf is een beschermde diersoort: dat betekent dat het doden, vangen en opzettelijk verstoren van wolven verboden is. Provincies zijn verantwoordelijk om via het Rijk aan Europa te rapporteren hoe de wolvenpopulatie zich ontwikkelt. Dit vormt de kern van waarom de wolf gemonitord wordt zoals in het Interprovinciaal Wolvenplan is opgenomen. BIJ12 verzorgt dit namens de gezamenlijke provincies, onder meer met het Wolvenmeldpunt.

Dode wolven worden in opdracht van de provincies onderzocht op doodsoorzaak, gezondheidsstatus en verschillende ecologische aspecten. Het is belangrijk dat we weten waar de wolven aan doodgaan, bijvoorbeeld of dit komt door een aanrijding, trauma door vechten, ziekte of dat er sprake is van een misdrijf. Daarnaast is het van belang dat we wolven onderzoeken op besmettelijke ziekten die gevaarlijk zijn voor mens en dieren, zoals onze huisdieren.

Bron: Faculteit Diergeneeskunde - Universiteit Utrecht

Downloads

Interprovinciaal wolvenplan Addendum 2023

Download bestand Interprovinciaal wolvenplan Addendum 2023

Interprovinciaal wolvenplan Addendum 2023 – Interventie richtlijnen

Download bestand Interprovinciaal wolvenplan Addendum 2023 – Interventie richtlijnen

Monitoringsplan wolf – veld- en labprotocollen

Download bestand Monitoringsplan wolf – veld- en labprotocollen