Wolf en mens

Bijgewerkt op: 23 juli 2024

Wolven en mensen kunnen goed naast elkaar leven. Gezonde wolven die niet worden geprovoceerd of gevoerd, vormen op voorhand geen bedreiging voor de mens. Wolven zijn schuwe dieren en mijden mensen over het algemeen. Dit betekent niet dat wolven direct vluchten zodra ze een mens zien. Bij het samenleven met wilde dieren is het belangrijk om je te houden aan onderstaande basisregels.

Wat moet ik doen als ik een wolf tegenkom?

Houd je aan de volgende basisregels als je een wolf tegenkomt:

  • Probeer kalm te blijven.
  • Houd afstand tot de wolf, bij voorkeur 100 meter.
  • Blijf op de toegestane paden en wegen.
  • Komt de wolf te dichtbij? Ren niet weg maar neem langzaam afstand, spreek luid en maak gebaren.
  • Loop de wolf niet achterna.
  • Voer of lok de wolf niet.
  • Houd je hond kort aangelijnd. Lees meer over hondenlosloopgebieden.Deze link opent in een nieuw tabblad

Recreatieve activiteiten, zoals wandelen, fietsen en paardrijden, zijn mogelijk. Houd je daarbij altijd aan bovenstaande basisregels.

Wolven(spoor) gezien? Meld het hier bij het Wolvenmeldpunt

Kan ik met kinderen de natuur in?

Ja, je kunt met kinderen de natuur in. Het kan best spannend zijn om naar een gebied te gaan waar wolven leven. Een wolf ziet een mens of kind niet als prooi. Meestal heeft een wolf jou eerder gezien dan jij de wolf. Een wolf toont over het algemeen weinig interesse in mensen. Een wolf handelt vooral uit zelfbescherming. Bijvoorbeeld als het dier zich bedreigd voelt of jongen moet verdedigen. Kom je een wolf tegen, houd je dan altijd aan de basisregelsDeze link opent in een nieuw tabblad.

Op Landgoed Den Treek (Utrechtse Heuvelrug) in de provincie Utrecht leeft een wolvenpaar met welpjes dat zeer defensief reageert op honden en mensen die te dichtbij komen. Op 16 juli 2024 was er een korte confrontatie tussen een meisje en vermoedelijk een wolf. Met het meisje gaat het gelukkig goed. Lees meer op de site van de provincie Utrecht.Deze link opent in een nieuw tabblad

Kan ik met mijn hond de natuur in?

Ja, je kunt met je hond de natuur in. Een mens alleen wordt zelden benaderd door een wolf. De kans daarop is iets groter in het bijzijn van een hond. Dit komt doordat de wolf in een hond een sociale partner kan zien, een paringspartner of een concurrent. Het komt zeer incidenteel voor dat een wolf een loslopende hond aanvalt. Door je hond kort aan te lijnen, houd je de kans op contact tussen je hond en de wolf zo klein mogelijk.

Ook voor de bescherming van de natuur is het belangrijk dat je je hond aanlijnt. Veel honden hebben namelijk een jachtinstinct en de neiging om achter wilde dieren aan te gaan. Veel honden merken eerder dan jij dat er een wolf in de buurt is. Er zijn ook honden die aangeven dat er ‘gevaar’ is en zich gedeisd houden.

Kom je een wolf tegen, houd je dan altijd aan de basisregelsDeze link opent in een nieuw tabblad.

Wolf-hond interacties

Op 6 juli 2024 werd op Landgoed Den Treek (Utrechtse Heuvelrug) een hond meegenomen door vermoedelijk een wolf. De provincie Utrecht adviseert het landgoed te vermijden. De gemeente Leusden heeft het kerngebied tot en met 15 augustus 2024 afgesloten voor bezoekers. Lees meer op de site van de provincie Utrecht.

Meer over wolf-hond interacties is te lezen in: Factfindingstudy / Feitenonderzoek – De wolf terug in NederlandDeze link opent in een nieuw tabblad (hoofdstuk 6.2 en 6.4).

Hondenlosloopgebieden

Er zijn speciale gebieden waar de hond los mag. De hond moet in zulke hondenlosloopgebieden in de buurt van het baasje blijven (binnen het blikveld) en onder appèl staan. Er is dan weinig kans op een confrontatie met een wolf. Maar wees alert en houd je hond altijd in de gaten. Geef een ontmoeting met een wolf altijd door aan de boswachter en het WolvenmeldpuntDeze link opent in een nieuw tabblad.

Omdat er in de gemeente Utrechtse HeuvelrugDeze link opent in een nieuw tabblad een wolf in het hondenlosloopgebied loopt, moeten de honden ook hier (tijdelijk) aan de lijn.

Kan ik met mijn paard de natuur in?

Ja, je kunt met je paard de natuur in. Een wolf zal een paard, een veel groter dier dan hij, het liefste mijden. In het geval dat ruiters of menners een wolf tegenkomen, is het advies:

  • Blijf rustig, draaf of galoppeer niet weg.
  • Plaats het paard met het hoofd naar de wolf, zodat het paard de wolf kan zien. Ben je met meerdere paarden? Plaats de paarden dan naast elkaar, met hun hoofd naar de wolven.
  • Als de wolf niet weggaat, stap je langzaam langs de wolven.
  • Klap niet in je handen en zwaai niet met je armen, om je paard niet te laten schrikken.
  • Volg de wolf niet, ook niet om foto’s te maken. Een wolf zal zich verdedigen als hij het gevoel heeft in het nauw te worden gedreven.
  • Houd een eventuele hond aangelijnd en dichtbij jezelf en je paard.

Houd je verder ook altijd aan de basisregels.

Schuwheid van wolven

Sommige wolven kunnen zich ook overdag laten zien. Als een wolf zich overdag in bebouwd gebied laat zien, betekent dat niet dat hij ook actief mensen opzoekt. Een wolf kenmerkt zich als ‘niet schuw’ als hij een mens binnen 30 meter benadert. Een mens in een auto of landbouwvoertuig valt daar niet onder.

Wolvenwelpen

Wolvenwelpen leren schuw te zijn naarmate ze ouder worden. Dit gedrag wordt hen aangeleerd door de ouderdieren. In de eerste maanden zijn wolvenwelpen erg verstoringsgevoelig. De aanwezigheid van mensen kan ertoe leiden dat de ouderdieren de welpen niet durven te benaderen, en jonge wolven wennen aan de aanwezigheid van mensen. Daarom is het belangrijk om de toegangsregels van natuurgebieden op te volgen om de verstoring van deze dieren te beperken.

Risico voor mensen

Het risico om als mens gebeten te worden door een wolf is klein. Het grootste risico vormen wolven die niet of nauwelijks schuw zijn of mensen associëren met voedsel. Deze wolven zijn in hun jeugd vaak gevoerd door mensen. Ook wolven die hun welpen willen beschermen tegen mensen of honden, vormen een risico. Daarnaast kunnen oude of zieke wolven die niet meer in staat zijn zelf prooien te jagen een bedreiging zijn. Een andere oorzaak van een gevaarlijke wolf is hondsdolheid, maar dit komt niet voor in Nederland.

Aanrijding met een wolf

Wat moet ik doen na een aanrijding met een wolf?

  • Rijd niet door.
  • Bel met de politie via 0900 8844Deze link opent in een nieuw tabblad, niet met de Dierenambulance. Ook als het dier niet blijft liggen maar doorloopt.
  • Geef de locatie zo goed mogelijk door.
  • Blijf op de plek van de aanrijding en wacht op politie of betrokken deskundige. Ga nooit zelf achter het dier aan.
  • Neem een aangereden dier nooit mee, en geeft het niet aan onbevoegde derden. Dit is verboden want de wolf is een beschermde diersoort.

Protocol en afhandeling

Dode wolven worden in opdracht van provincies onderzocht op onder andere geslacht, individu, doodsoorzaak en verschillende ecologische aspecten. De afhandeling is vastgelegd in een protocol. Bekijk hier een overzicht van de BIJ12 bekende aangereden of dood aangetroffen wolven in Nederland.

Wolven(spoor) gezien? Wolvenmeldpunt

Heb jij een wolvenspoor, een wolvendrol, een wildprooi of een wolf gezien? Geef dit voor via het WolvenmeldpuntDeze link opent in een nieuw tabblad van BIJ12. De aanwezigheid van wolven in Nederland wordt in kaart gebracht dankzij de waarnemingen die binnenkomen bij het Wolvenmeldpunt. Meldingen worden meervoudig beoordeeld door een team van getrainde vrijwilligers en experts. Iedere maand worden gevalideerde wolvenwaarnemingen hierDeze link opent in een nieuw tabblad toegevoegd. Een paar keer per jaar wordt er uitgebreid verslag van alle waarnemingen en schadegevallen gedaan in een voortgangsrapportage.

Wolven(spoor) gezien? Meld het hier bij het Wolvenmeldpunt

Veelgestelde vragen

Waarom wordt er niet eerder gecommuniceerd over welpen?

Wolvenwelpen zijn van nature niet schuw. Pas naarmate ze ouder worden, leren ze dit gedrag van hun ouders. In de eerste maanden zijn wolvenwelpen daardoor erg verstoringsgevoelig. Berichtgeving over welpen veroorzaakt extra aandacht en heeft tot gevolg dat mensen naar ze op zoek gaan. De aanwezigheid van (meer) mensen verhoogt de kans dat de ouderdieren de welpen niet durven te benaderen, de welpen verplaatsen met risico op onderkoeling/predatie door vos, en/of dat jonge wolven wennen aan de aanwezigheid van mensen. Het is dus belangrijk om dergelijke verstoring zoveel mogelijk te beperken, op basis van de Omgevingswet.

  • De basisregels over wat te doen bij het tegenkomen van een wolf zijn van toepassing in alle wolvenleefgebieden.
  • In de jaarlijkse voortgangsrapportage van september wordt verslag gedaan over de aanwezigheid van welpen. De welpen zijn dan groter en sterker en verplaatsen zich door een groter gebied.
Welke (recente) interacties tussen wolf en mens zijn bekend in Nederland?

Op 9 juli 2023 is er een confrontatie geweest tussen een persoon (dierhouder) en een wolf in Wapse (provincie Drenthe). Lees meer over dit bijtincident op de site van het Openbaar MinisterieDeze link opent in een nieuw tabblad.

Op Landgoed Den Treek (Utrechtse Heuvelrug) in de provincie Utrecht leeft een wolvenpaar dat welpjes heeft en daarom zeer defensief reageert op honden en mensen die te dichtbij komen. Op 16 juli 2024 is er een korte confrontatieDeze link opent in een nieuw tabblad geweest tussen een meisje en vermoedelijk een wolf. Met het meisje gaat het gelukkig goed. Tien dagen eerder werd in hetzelfde gebied een hond meegenomen door vermoedelijk een wolf. Naar aanleiding van deze incidenten adviseert de provincie om het landgoed te vermijden. De gemeente Leusden heeft het kerngebied van 18 juli 2024 tot en met 15 augustus 2024 afgesloten voor recreanten en bezoekers. Lees meer op de site van de provincie UtrechtDeze link opent in een nieuw tabblad.

Waarom mogen wolven niet gevoerd of gelokt worden?

Wolven zullen op afstand blijven van mensen zolang zij mensen zien als een potentiële bedreiging. Maar wolven kunnen hun angst voor mensen verliezen als gevolg van voeren of lokken, bijvoorbeeld als ze regelmatig voedselresten van de mens eten of op een andere manier aan mensen wennen. Ze kunnen dan vertrouwd raken met mensen of mensen associëren met voedsel. Hierdoor wordt de kans op conflicten tussen wolf en mens groter. Wolven mogen daarom – net als andere wilde dieren – nooit worden gevoerd of gelokt.

BNR Nieuwsradio heeft een vijfdelige podcastserie ‘De kwestie wolfDeze link opent in een nieuw tabblad’ gemaakt over de wolf in Nederland. Elke aflevering wordt de aanwezigheid van de wolf vanuit een ander perspectief belicht. Na het beluisteren van deze podcastserie kan jij zelf een positie innemen in het maatschappelijk debat over de wolf. De podcast is gemaakt in samenwerking met het Interprovinciaal Overleg (IPO)Deze link opent in een nieuw tabblad, de vereniging van de twaalf samenwerkende provincies, en BIJ12.

Luister naar de podcastDeze link opent in een nieuw tabblad
De cover van de podcastserie 'De Kwestie Wolf'. Mede mogelijk gemaakt door het Interprovinciaal Overleg: van, voor en door provincies.

Downloads

Factfindingstudy / Feitenonderzoek – De wolf terug in Nederland

Download bestand Factfindingstudy / Feitenonderzoek – De wolf terug in Nederland

Leefgebied van de wolf op de Veluwe door provincie Gelderland

Download bestand Leefgebied van de wolf op de Veluwe door provincie Gelderland

Flyer over de wolf voor recreanten in provincie Drenthe

Laatst bijgewerkt op: 22-07-2024
Download bestand Flyer over de wolf voor recreanten in provincie Drenthe