De taal van de bij12 website is in het nederlands

Direct naar inhoud Direct naar menu Direct naar zoek formulier Direct naar inlogscherm

Link naar homepage BIJ12 - Werkt voor provincies, link naar homepage
Zoeken
Menu

U bent hier:

Home   ›   Onderwerpen   ›   Natuur en Landschap   ›   Subsidiestelsel Natuur en Landschap   ›   Het Agrarisch Natuurbeheer (ANLb)   ›   Kennisbank   ›   Doelsoorten   ›   Torenvalk

 
Lees voor

Filtermogelijkheden

Typ het woord waar u naar wil zoeken in het zoekveld hieronder en klik op ‘zoeken’.

Of maak uw keuze uit onderstaande filtermogelijkheden om snel de door u gewenste informatie te vinden.

Zoekformulier voor ANLb Kennisbank

Ketenpartner

Bekijk opties

Periode

Bekijk opties

Activiteit

Bekijk opties

Leefgebied

Bekijk opties

Doelsoort

Bekijk opties

Beheerfunctie

Bekijk opties

Beheeractiviteit

Bekijk opties

Beheerpakket

Bekijk opties

Torenvalk

Inhoud

  1. Beschrijving
  2. Komt voor in/op
  3. Periode
  4. Doelsoortspecifieke terreinkenmerken
  5. Soortspecifieke maatregelen
  6. Factoren populatieontwikkeling
  7. Staat van instandhouding (per 2014)
  8. Meer informatie
  9. Gerelateerd leefgebied
Sfeerafbeelding voor Torenvalk

Beschrijving

Kenmerken: kleine roofvogel met typische valkenvleugels (spits), lange staart en opvallende jachttechniek (‘bidden’). Wanneer aanwezig; hele jaar. Nederlandse vogels deels in eigen land overwinterend, voor een klein deel wegtrekkend (vooral in muizenarme jaren). Aankomst in territorium in februari-maart. Noord-Europese vogels passeren ons land tijdens de trek.

Habitatvoorkeur: open tot halfopen landschappen. In bossen alleen langs randen (maar dit is zeldzaam geworden).

Broedhabitat: nestelt tegenwoordig vooral in halfopen nestkasten en steeds minder in oude kraaien- en eksternesten (singels, bosjes, hoogspanningsmasten). Aantal broedsels: 1, aantal eieren 2-6, broedduur 27-32 dagen, nestjongenperiode 27-32 dagen. Broedperiode: eind maart-juli (eileg vooral in april).

Voedsel volwassen en jongen: veldmuizen (helft tot driekwart van biomassa) en andere (woel)muizen. Vooral in muizenarme jaren ook vogels (o.a. pas uitgevlogen jonge spreeuwen), amfibieën, reptielen en ongewervelden. Foerageerwijze: jaagt vanuit de lucht (veelal ‘biddend’) of vanaf een zitpost, meestal een paal langs perceelgrens, lantaarnpaal langs een wegberm of bomen in houtwallen met vrij zicht (m.n. boven houtwal uitstekende boom met kale takken).

Komt voor in/op

Open grasland, open akkerland, droge dooradering en boerenlandvogel.

Periode

Eind maart-begin juli.

Doelsoortspecifieke terreinkenmerken

Broedperiode (eind maart-begin juli):

  • Akkers, graslanden en ruigten (incl. spoor- en wegbermen en braakliggende terreinen). Door verwijderen van perceelgrenzen w.o. niet-watervoerende greppels (schaalvergroting) komt het aanbod aan prooidieren verder onder druk. De ‘reizende bollenkraam’ kan met name in Noord-Holland leiden tot verdere egalisatie van agrarischgebied, en daardoor verminderend aanbod aan prooidieren.

Jongenfase (mei-juli):

  • Akkers (w.o. stoppelvelden), graslanden en ruigten (incl. spoor- en wegbermen en braakliggende terreinen), in mindere mate ook open natuurlijk terrein (heide, hoogveen, duin, hoge kwelder). Het voedselaanbod is sturend.

Soortspecifieke maatregelen

Broedperiode (eind maart-begin juli):

  • Smalle ruigtestroken, ruige bermen en kruidenrijke overhoekjes dragen bij aan een beter voedselaanbod.
  • Handhaven of realiseren van extensief beheerd grasland met pollenstructuren, met ruigten in de nabijheid.
  • Nestkasten plaatsen, in combinatie met het behouden of verbeteren van voedselaanbod.

LET OP:

  • Nestkasten plaatsen in zeer intensief benut agrarisch gebied is risicovol (‘ecologische val’: vogels gaan er wel broeden maar produceren te weinig jongen door voedselschaarste).
  • Geen nestkasten plaatsen op locaties met druk recreatief verkeer. Hier is broedsucces laag.  Lokaal wordt succes geboekt met met melkbussen in bomen i.p.v. nestkasten.
  • Nesten van zwarte kraai en ekster ongemoeid laten (nestleveranciers, ook voor bijv. ransuil).
  • Gras-of hooihopen laten liggen (dekking voor muizen).

Jongenfase (mei-juli):

  • Ruige wegbermen zorgen voor verkeersslachtoffers onder, vooral jonge, torenvalken.
  • Verminder kans op ‘ecologische val’ door geen goed muizenhabitat direct langs asfalt te creëren.
  • Realiseer netwerk van braakranden op akkers/grasland, liefst gecombineerd met ruigere bermen.
  • Houd er rekening mee dat muizen in hoge ruigten voor valken niet goed bereikbaar zijn.
  • Voldoende palen (zitposten) langs foerageergebieden.
  • Gras- of hooihopen voor dekking van muizen in graslanden.

Factoren populatieontwikkeling

  • ­Sterk afhankelijk van hoofdvoedsel: muizen, met name veldmuis. Talrijkheid daarvan vertoont grote jaarlijkse verschillen.
  • Minder vestigingen van torenvalken, en lager broedsucces, in muizenarme jaren.
  • ­Talrijkheid van veldmuizen neemt af door schaalvergroting en intensivering van de landbouw, incl. omzetten grasland in akkerland.
  • Ook in muizenrijke jaren tegenwoordig alleen nog lokaal hoge muizendichtheden. ­
  • Aanbod van broedgelegenheid, vooral in de vorm van nestkasten waar broedsucces hoger is dan in kraaien ­en eksternesten. ­
  • Predatie door andere roofvogels (met name havik) van vooral jonge vogels (al dan niet in nest) maar ook oude vogels. ­
  • Plaatselijk is moedwillige verstoring van legsels in nestkasten een knelpunt.

Staat van instandhouding (per 2014)

Broedvogel: Matig ongunstig
Verspreiding: afname
Populatie: matige afname
Leefgebied: matig ongunstig
Toekomstverwachting: matig ongunstig

Meer informatie

  • Bijlsma R.G. 1993. Ecologische atlas van de Nederlandse roofvogels. Schuyt & Co, Haarlem.
  • Bijlsma R.G. 2011. Trends en broedresultaten van roofvogels in Nederland in 2010. De Takkeling 19(1): 6-51.
  • Bijlsma R.G. 2012a. Voedsel van Nederlandse Torenvalken Falco tinnunculus in de afgelopen eeuw. De Takkeling 20(3): 255-272.
  • Bijlsma R.G. 2012b. Trends en broedresultaten van roofvogels in Nederland in 2011. De Takkeling 20(1): 10- 46.
  • Bijlsma R.G. 2014. Trends en broedresultaten van roofvogels in Nederland in 2013. De Takkeling 22(1): 4-54.
  • Bijlsma R.G., Hustings F. & Camphuysen C.J. 2001. Algemene en schaarse vogels van Nederland (Avifauna van Nederland 2). GMB Uitgeverij/KNNV Uitgeverij, Haarlem/Utrecht.
  • Bijlsma R.G. & van Tulden P.W. 2014. Vervolging van roofvogels in Nederland in 2013. De Takkeling 22 (1): 55-59).
  • Flade M., Plachter H., Schmidt R. & Werner A. (red.). 2006. Nature Conservation in Agricultural ecosystems. Landesumweltamt Brandenburg, Eberswalde.
  • Kleijn D. 2013. Agrarisch natuurbeheer; wat kost het, wat levert het op en hoe kan het beter? De Levende Natuur 114: 51-55.
  • Lack P. 1992. Birds on lowland farms. HMSO, London.
  • LTO-projecten. 2007. Functionele agro Biodiversiteit. Tilburg.
  • Rutz C. & Bijlsma R.G. 2006. Food-limitation in a generalist predator. Proc. R. Soc. B 273: 2069–2076.
  • Village A. 1990. The Kestrel. T & AD Poyser, London.
  • Wernham C.V., Toms M.P., Marchant J.H., Clark J.A., Siriwardena G.M. & Baillie S.R. (eds). 2002. The migration atlas. Movements of the birds of Britain and Ireland. T & AD Poyser, London.
  • van der Zande A.N. & Verstrael T. 1984. Impacts of outdoor recreation upon nest-site choice and breeding success of the kestrel Falco tinnunculus in 1975-1980 in the Netherlands. Pp. 130-150 in: van der Zande A.N. (ed.). Outdoor recreation and birds: conflict or symbiosis; Impacts of outdoor recreation upon density and breeding success of birds in dune and forest areas in The Netherlands. Proefschrift, Universiteit van Leiden, Leiden.

Gerelateerd leefgebied

  • A11 Open grasland
  • A12 Open akkerland
  • A13 Droge dooradering

Hoofd menu

  • Home
  • Onderwerpen
    • Faunazaken
      • Schade voorkomen
        • Module Bevers en beverratten
        • Module Das
        • Module Duiven
        • Module Eenden
        • Module Ganzen
        • Module Haasachtigen
        • Module Hertachtigen
        • Module Hoenderachtigen (fazant en patrijs)
        • Module Kleine zangvogels
        • Module Koeten (meerkoet en waterhoen)
        • Module Kraaiachtigen
        • Module Meeuwen
        • Module Roofvogels
        • Module Wild zwijn
        • Module Woelmuizen, ratten en mollen
        • Module Wolven
        • Module Vossen en marterachtigen
        • Module Zwanen
      • Schade bestrijden
        • Een ontheffing tijdig aanvragen
        • Adequaat gebruik van de ontheffing
      • Tegemoetkoming aanvragen
        • Leges en eigen risico per provincie
        • Provinciale beleidsregels
        • Pachtovereenkomst
        • Taxaties
          • Gewasprijzen
          • Niet eens met de taxatie?
        • Geen tegemoetkoming
        • Vergoeding in ganzenrust- en foerageergebieden
          • De-minimisverklaring
        • Bezwaar en beroep
      • Schadecijfers
        • Infographics faunaschade
        • Ruimtelijke Monitor Faunaschade
        • Landelijk Meldpunt Faunaschade
      • Diersoorten uitgelicht
        • Wolf
          • Schade melden en overzicht
          • Schade voorkomen
          • Verspreiding wolf in Nederland
          • Verspreiding wolf in de Benelux
          • Monitoring
          • Ecologie
          • Wolf en mens
          • Bescherming en wet- en regelgeving
          • Beleid en organisatie
          • Veelgestelde vragen
        • Goudjakhals
        • Gans
        • Das
        • Roek
      • Onderzoek BIJ12
      • Maatschappelijke Adviesraad Faunaschade
    • Natuur en Landschap
      • De Index Natuur en Landschap
        • Toeslagen
        • Natuurtypen
        • Landschapselementtypen
        • Agrarische natuurtypen
      • Subsidiestelsel Natuur en Landschap
        • Over het Subsidiestelsel Natuur en Landschap
          • Nieuwsbrieven
          • Subsidie waarvoor?
          • Tarieven
            • Standaardkostprijzen
          • Beheerorganisatie SNL
          • Uitgangspunten SNL
          • Tijdlijn SNL
        • Veelgestelde vragen over het Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL)
        • Natuurbeheer
          • Subsidie aanvragen voor natuur- en landschapsbeheer
        • Het Agrarisch Natuurbeheer (ANLb)
          • Kennisbank Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb)
          • Subsidie voor agrarisch natuurbeheer aanvragen
          • Nieuwsbrief Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer
          • Projectarchief Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer 2016
            • Videoblogs
          • Subsidiecontracten gestart voor 1 januari 2016
        • Landschapsbeheer
        • Certificering SNL
        • Kwaliteitsimpuls: investeringen en functieverandering
        • Regeling en verordening
        • Het Natuurbeheerplan
          • Natuurbeheerplan maken en vaststellen
            • Hoe komt het Natuurbeheerplan tot stand
        • Openstellingsbesluiten SNL
        • SNL-applicatie
          • Instructies SNL-applicatie
        • Procesbeschrijvingen SNL
      • Monitoring en Natuurinformatie
        • Inwinning en verwerking van vegetatiegegevens
          • Over Vegetatiekarteringen
          • Remote sensing
            • Project duinen en kwelders
            • Project heidevergrassing
          • Webinar ‘Vergelijken van vegetatiekarteringen’
        • Monitoring Agrarisch Natuur- en landschapsbeheer
        • Normkosten monitoring
        • Voorzieningen en rekentools
          • Rekenmodule Natuurkwaliteit voor Natuurnetwerk Nederland
        • Helpdesk monitoring en veelgestelde vragen
        • Leefgebiedkaarten Natura 2000 en PAS
        • Procesindicatoren
        • Natuurinclusieve Energietransitie
      • Kennisdocumenten Soorten – Natuurbescherming
      • Voortgangsrapportage Natuur
        • Gegevensleveringen
        • Natuurmeting op Kaart
      • Natuurgegevens uniform uitwisselen (IMNa)
        • Informatiemodel Natuur (IMNa)
      • Catalogus Groenblauwe Diensten
        • Catalogus raadplegen
        • Organisatie en Adviescommissie CGBD
      • Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF)
      • Natura 2000 beheerplannen
      • Informatiehuis Natuur
        • InformatieKaart Natuur
      • Soorten en gebieden beschermde natuur in wetgeving en beleid
      • Natuurbeheer Kennis en Praktijk
      • Natuurwetten en regelgeving
        • Europese richtlijnen en verdragen
          • Vogel- en Habitatrichtlijn
          • Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
          • Kaderrichtlijn Water
          • Nitraatrichtlijn
          • Verdrag van Malta
        • Nederlandse wetten en regelingen
          • Nalevingsstrategie Natuurwetgeving
          • Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo)
          • Wet Inrichting Landelijk Gebied
          • Wet Milieubeheer
          • Wet natuurbescherming
          • Wet op Ruimtelijke Ordening
          • Wet op de Archeologische Monumentenzorg
          • Waterschapswet
        • Provinciale verordeningen
          • Omgevingswet
          • Subsidiestelsel Natuur en Landschap
          • Wet natuurbescherming
          • Bestemmingsplan
      • Productencatalogus
        • Standaarden
          • Informatiemodel Natuur (IMNa)
            • IMNa Natuurbeheer
            • IMNa Natuurkwaliteit
            • IMNa Vegetatie en Habitats
            • IMNa Natuurontwikkeling
          • Index Natuur en Landschap
            • Natuurtypen
            • Agrarische natuurtypen
            • Landschapselementtypen
            • Standaardkostprijzen natuurbeheer
          • Catalogus Groenblauwe Diensten
            • Koppeltabel ANLb
          • Gegevensleveringsovereenkomst (GLO)
          • Gegevensleveringsprotocol (GLP)
          • NDFF Codes
          • NDFF Taxonomie
        • Methodieken
          • Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF)
            • NDFF Validatie
            • NDFF Protocollen
        • Ondersteuning (Extern)
          • Applicaties
            • Flamingo kaartviewer
            • eFormulieren
          • Helpdesk
            • Helpdesk Catalogus Groenblauwe diensten
            • Helpdesk Stikstof & Natura 2000
            • Monitoring helpdesk
            • GBO Helpdesk
            • Serviceteam NDFF
          • Databank
            • CDS INSPIRE
            • Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF)
            • Bestand Veehouderij Bedrijven (BVB)
            • Landelijk Grondwater Register (LGR)
        • Ondersteuning (Intern)
          • Ketenprocesmodellen
          • Productbeschrijvingen
          • Procesbeschrijvingen
          • Formats
            • Template Project Start Architectuur PSA
            • Template Functioneel Ontwerp (FO)
            • Template Technisch Ontwerp (TO)
            • Generieke Test Afspraken (GTA)
          • Applicaties
            • Rapportagetool Voortgangsrapportage Natuur
          • Productencatalogus
        • Portals
          • Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF)
            • WebObs
            • NDFF Kansenkaart
            • NDFF Verspreidingskaart
            • NDFF Onderzoeksvolledigheidskaart
            • Het Natuurloket
            • NDFF In- en uitvoerportalen
            • NDFF website
            • NDFF Validatieportaal
          • SNL 2.0 applicatie
            • SNL applicatie (Toolkit)
          • Applicatie Catalogus Groenblauwe diensten
          • LGR Online
          • BIJ12 website
        • Data
          • NDFF datasets
          • Faunaschadecijfers
        • Documenten
          • Landelijk beeld Natuurbeheerplannen
          • Handreiking Faunaschade
          • Besluiten op tegemoetkomingsverzoeken Faunaschade
          • Onderzoeksrapporten BIJ12 Faunazaken
          • NDFF Risicoanalyse voor informatie m.b.t. Flora- en faunawet
        • Formats
          • Format voortgangsrapportage natuurnetwerk
          • Formulier Gebiedsaanvraag
          • Format Beschikking
          • GegevensLeveringsProtocol
          • Modelverordening
          • Openstellingsbesluit
          • Integraal Programma van Eisen (PvE) certificering 2023
          • Faunaschaderegistratie
          • Verzoeken tegemoetkoming faunaschade
        • Kaarten
          • Landelijke Beheergebied Ambitiekaart
          • Landelijke beheertypenkaart
          • Voortgangsrapportage Natuur (VRN)
    • Stikstof en Natura 2000
      • Informatiepunt Stikstof en Natura 2000
        • Helpdesk Stikstof en Natura 2000
          • Contactgegevens bevoegde gezagen
        • Campus
        • Veelgestelde vragen
      • Vergunningen en toestemmingsbesluiten
        • Vergunning aanvragen of niet?
        • Referentiesituatie
        • Voortoets stikstof
        • Passende Beoordeling
        • Provinciale beleidsregels salderen
        • Intern salderen
        • Extern salderen
        • Verleasen
        • ADC-toets
        • Aanvraag indienen
        • Interimmers
        • Omzetten PAS-melding
          • Toelichting gegevens en afkortingen
        • Stikstofregistratiesysteem (SSRS)
        • Besluit emissiearme huisvesting
      • AERIUS
      • Natuur, Monitoring & Gebiedsgerichte aanpak
        • Waarom vormt stikstof een probleem?
        • Natura 2000-gebieden
        • Habitatkaarten
        • Monitoring
        • Herstelmaatregelen
        • Gebiedsgerichte Aanpak Stikstof
        • Programma Natuur: Lerende samenwerking
          • Meer over het Programma Natuur
      • Ontwikkeling van het stikstofdossier
    • Informatieproducten van provincies
    • AdviesCommissie Schade Grondwater
      • Instellingsbesluiten van provincies
      • Jaarverslagen, rapporten en projecten
      • Kwaliteitsmanagementsysteem
      • Contact- en gebouwschadeformulier
    • Subsidieregeling opruiming drugsafval
      • Aanvragen subsidie opruimen drugsafval
      • Veelgestelde vragen
  • Contact
  • Vergaderen
  • Partners
  • Actueel
    • Downloads
    • Nieuws
    • Agenda
  • Over BIJ12
    • Over BIJ12
      • Unit Faunazaken
      • Unit Natuurinformatie en -beheer
      • Unit Stikstof en Natura 2000
      • Unit GBO provincies
        • Portfolio
      • AdviesCommissie Schade Grondwater
    • Pers
    • Werken bij BIJ12
    • Routebeschrijving
  • Inloggen
  • Bezoek onze Twitter pagina
  • Bezoek onze LinkedIn pagina

Inhoud

  • Faunazaken
  • Natuur en Landschap
  • Stikstof en Natura 2000
  • Applicaties en Beheer
  • AdviesCommissie Schade Grondwater
  • Subsidieregeling opruiming drugsafval

Snel naar

  • Faunaschade voorkomen
  • Wolf
  • Helpdesk Stikstof en Natura 2000
  • Kennisbank Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer 
  • Voortgangsrapportages Natuur
  • Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF)

Over BIJ12

  • Over BIJ12
  • Pers
  • Werken bij BIJ12
  • Partners
  • Nieuws
  • Contact

Andere pagina's

  • Privacyverklaring
  • Toegankelijkheidsverklaring
  • Colofon

Terug naar boven