Samenleven met wilde dieren: start onderzoeksfase WildlifeNL
16 juni 2025
Faunaschade
Het aantal wilde dieren in Nederland groeit. Daardoor komen mensen en dieren, zoals wilde runderen...
Lees meer
Provincies keerden in 2024 ruim € 74,5 miljoen uit aan faunaschade
Gepubliceerd op: 23 juni 2025De provincies hebben in schadejaar 2024 ruim € 74,5 miljoen uitgekeerd aan tegemoetkomingen in faunaschade. De meeste schade werd veroorzaakt door ganzen aan grasland. De grootste schadebedragen werden uitbetaald in de provincies Noord-Holland, Fryslân en Zuid-Holland.
Bekijk de infographics met faunaschadecijfers van 2024 voor Nederland en per provincie (.pdf)
Dit zijn de cijfers van tegemoetkomingen in schade die BIJ12 in het schadejaar 2024 namens de provincies heeft uitgekeerd. Het schadejaar loopt van 1 november 2023 tot en met 31 oktober 2024. Totaal uitgekeerde tegemoetkomingen in 2024 door provincies: € 74.591.287 (Staafdiagram, met jaarlijkse bedragen in oplopende volgorde) (Cirkeldiagram met bedragen) (Cirkelgrafiek op kaart van Nederland met bedragen) (Cirkeldiagram met bedragen)
Cijfers faunaschade 2024
Top 10 schadeveroorzakende dieren:
Uitgekeerd schadebedrag per provincie:
Top 10 schade aan gewassen/diersoorten:
Tegemoetkomingen faunaschade
Faunaschade is schade die is veroorzaakt door beschermde diersoorten aan landbouwgewassen of landbouwhuisdieren. Voorbeelden daarvan zijn ganzen die gras opvreten en mezen die in peren pikken. Ook als schapen worden gedood of verwond door wolven, is er sprake van faunaschade. Grondgebruikers en dierhouders komen in veel gevallen in aanmerking voor een tegemoetkoming in die schade. BIJ12 verleent die tegemoetkomingen namens de provincies.
Schadebedrag stijgt
Het schadejaar 2024 liep van 1 november 2023 tot en met 31 oktober 2024. In die periode hebben de provincies samen voor € 74.591.287 aan tegemoetkomingen uitbetaald. Dat is een stijging van ruim 32% ten opzichte van schadejaar 2023, toen € 56.363.325 werd uitgekeerd. In Utrecht, Flevoland en Drenthe is het schadebedrag in schadejaar 2024 lager dan het jaar ervoor.
De afgelopen jaren is het schadebedrag sterk toegenomen. Belangrijke verklaringen daarvoor zijn onder andere meer aanvragen, hogere gewasprijzen, meer beperkingen rondom bestrijding en meer schade aan landbouwhuisdieren door wolven.
Bekijk de infographic met verklaringen voor de stijging van het faunaschadebedrag
Waarom stijgt het bedrag aan uitbetaalde faunaschade?
Uitgekeerde tegemoetkomingen sinds 2015
(Staafdiagram, met jaarlijkse bedragen in oplopende volgorde)
- 2015: €20.840.646
- 2016: €22.899.424
- 2017: €28.504.523
- 2018: €22.996.041
- 2019: €25.522.355
- 2020: €31.597.415
- 2021: €36.741.834
- 2022: €44.100.362
- 2023: €55.170.586
- 2024: €74.591.287
BIJ12 keert namens de provincies tegemoetkomingen in faunaschade uit. De afgelopen tien jaar zijn de uitbetaalde bedragen sterk gestegen. Hieronder staan vier belangrijke verklaringen:
-
- Meer aanvragen (lijndiagram met daarin een stijgende lijn van het aantal aanvragen van 2015 tot 2024)
- Er worden steeds meer tegemoetkomingen aangevraagd.
- Voor minder diersoorten is schadebestrijding mogelijk. Daarom hebben provincies tegemoetkomingen beschikbaar gesteld voor schade door die diersoorten.
- In sommige provincies zijn de regels voor leges aangepast. Daardoor is de drempel voor het indienen van een aanvraag verlaagd.
- Het systeem voor het indienen van een aanvraag is gebruiksvriendelijker en goed vindbaar.
- Hogere gewasprijzen (lijndiagram met daarin een stijgende lijn van de reguliere prijs van voorjaarsgras, zomergras en najaarsgras per kilogram droge stof (euro)
- De prijzen van gewassen zijn gestegen, vooral van grasland. Dat komt onder andere door inflatie en marktontwikkelingen.
- Daarnaast is er de afgelopen jaren een toename in schadeoppervlakte en gewasverlies.
- Faunaschade aan grasland komt het meest voor.
- Beperkte bestrijdingsmogelijkheden (staafdiagram met daarin de stijgende lijn van de uitbetaalde schadebedragen per diersoort (zwarte kraai, kauw, houtduif)
- Voor sommige diersoorten is geen schadebestrijding meer mogelijk.
- Dat komt doordat recent in meerdere provincies landelijke vrijstellingen zijn weggevallen.
- Er is vooral meer schade getaxeerd die is veroorzaakt door de houtduif, zwarte kraai en kauw.
- Die diersoorten veroorzaken met name schade aan kostbare gewassen.
- Meer veeschade door wolven (staafdiagam met daarin een stijgende lijn van de uitbetaalde schadebedragen voor wolvenschade van de jaren 2015 t/m 2024.
- Er zijn meer wolvenaanvallen op vee.
- Dat komt doordat het aantal wolven en het aantal wolvenleefgebieden toeneemt.
- Vooral schapen zijn het slachtoffer van wolven.
- Meer aanvragen (lijndiagram met daarin een stijgende lijn van het aantal aanvragen van 2015 tot 2024)
Meer aanvragen
Grondgebruikers en dierhouders vragen steeds vaker tegemoetkomingen aan. Dat komt bijvoorbeeld doordat provincies voor meer diersoorten tegemoetkomingen verlenen, omdat deze diersoorten niet meer bestreden mogen worden. Het aanvraagproces is in de afgelopen jaren gebruikersvriendelijker geworden, en in sommige provincies zijn de leges afgeschaft. Daardoor is de drempel voor het indienen van een aanvraag verlaagd. Het aantal tegemoetkomingsaanvragen in faunaschade steeg van 8.448 in schadejaar 2023 naar 10.484 in schadejaar 2024, een stijging van ruim 24%.
Hogere gewasprijzen
Door inflatie en marktontwikkeling zijn de prijzen van gewassen de afgelopen jaren gestegen. Dat geldt met name voor de prijzen van gras. Daarnaast is er een toename van de schadeoppervlakte en het getaxeerd gewasverlies. Voor schade aan gras werd het afgelopen jaar bijna € 50 miljoen aan tegemoetkomingen verleend, ten opzichte van ruim € 43 miljoen in schadejaar 2023.
Beperkte mogelijkheden voor bestrijding
Grondgebruikers hebben minder mogelijkheden om hun gewassen te beschermen tegen faunaschade. Dat komt door het vervallen van landelijke vrijstellingen in sommige provincies, waardoor bepaalde diersoorten niet meer bestreden mogen worden. Deze provincies verstrekken daarom tegemoetkomingen voor schade die is veroorzaakt door die diersoorten.
Dat geldt bijvoorbeeld voor de houtduif in Noord-Holland. In die provincie worden veel kostbare groenten geteeld. Houtduiven veroorzaken aanzienlijke schade aan die groenten, maar mogen sinds half 2023 niet meer worden bestreden. Dat leidt tot schadebedragen die kunnen oplopen tot wel € 300.000 per aanvraag. Daarmee is de houtduif – na de grauwe gans – de grootste schadeveroorzakende diersoort in Noord-Holland met een schadebedrag van ruim € 8,5 miljoen.
Meer veeschade door wolven
In 2018 vestigde de eerste wolf zich op de Noord-Veluwe en op dit moment leven er elf wolvenroedels in Nederland. De afgelopen jaren is het aantal wolvenaanvallen op landbouwhuisdieren, vooral schapen, sterk toegenomen. In schadejaar 2024 werden er 758 tegemoetkomingen in wolvenschade verleend, ten opzichte van 433 in schadejaar 2023. Ook het schadebedrag is flink toegenomen: in 2024 werd € 876.092 uitbetaald, tegenover € 367.542 een jaar eerder. De meeste veeschade werd uitgekeerd in de provincies Gelderland, Fryslân en Drenthe.
Bekijk de infographic over veeschade door wolven in 2024 (.pdf)
Cijfers schade door wolven schadejaar 2024
Dit zijn de cijfers van tegemoetkomingen in schade door wolven die BIJ12 in het schadejaar 2024 namens de provincies heeft uitgekeerd. Het schadejaar loopt van 1 november 2023 tot en met 31 oktober 2024.
Totaal uitgekeerde tegemoetkomingen in 2024 door provincies: € 876.092
Uitgekeerde tegemoetkomingen sinds 2015: Staafgrafiek met jaarlijkse bedragen – bedragen nemen jaarlijks toe
Aantal uitbetaalde aanvragen per provincie:- Gelderland – 339
- Fryslân – 158
- Drenthe – 139
- Utrecht – 51
- Overijssel – 31
- Noord-Brabant – 21
- Zeeland – 10
- Groningen – 5
- Flevoland – 3
- Limburg – 1
- Gelderland – € 366.017
- Fryslân – € 189.826
- Drenthe – € 189.587
- Utrecht – € 65.128
- Overijssel – € 42.578
- Noord-Brabant – € 8.814
- Zeeland – € 7.904
- Groningen – € 3.211
- Flevoland – € 2.918
- Limburg – € 109
(Het getal achter het bedrag geeft aan bij hoeveel meldingen wolvenschade is vastgesteld en een tegemoetkoming is uitbetaald door BIJ12.)
- Schaap – € 785.831 (698 meldingen)
- Paard – € 27.032 (2)
- Pony – € 24.989 (15)
- Rund – € 22.565 (20)
- Schaap en geit – € 5.221 (4)
- Schaap, geit en pony – € 3.802 (1)
- Geit – € 2.492 (14)
- Schaap en rund – € 1.663 (1)
- Schaap en pony – € 1.641 (1)
- Alpaca – € 530 (1)
Monitor Faunaschade
Via de Monitor Faunaschade zijn de faunaschadecijfers te vinden per provincie, diersoort, gewas en jaar. Via het bronbestand van de Ruimtelijke Monitor Faunaschade zijn deze gegevens te vinden per wildbeheereenheid.
Toelichting
- De cijfers gaan over de tegemoetkomingen in faunaschade die zijn uitgekeerd aan grondgebruikers/dierhouders. Dit is niet de totale faunaschade omdat de eventuele behandelingskosten en het eigen risico hierin niet zijn meegenomen, en niet alle faunaschade wordt gemeld. Daarnaast keert BIJ12 alleen tegemoetkomingen uit voor schade die is veroorzaakt door beschermde, inheemse diersoorten.
- Alle schadecijfers zijn gebaseerd op de gegevens die bij BIJ12 bekend waren op 17 maart 2025. De cijfers zijn aan verandering onderhevig omdat er nog tegemoetkomingsaanvragen over schadejaar 2024 worden afgehandeld.
- De meest actuele cijfers van schade door wolven staan in de tabel met bevestigde wolvenschade.
- In de infographic over wolvenschade staan bij ‘schadebedrag per diersoort’ soms meerdere dieren in één categorie genoemd. In die gevallen was er bij de tegemoetkomingsaanvragen schade aan meerdere diersoorten.
Foto: houtduif door Ab H. Baas via Saxifraga.
